Wyspiański, Stanisław
[Habt ach!]
Dug, Katarzyna
Choromańska, Paulina
Niedziałkowska, Marta
Ostrowski, Piotr
Fundacja Nowoczesna Polska
Modernizm
Liryka
Wiersz
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez fundację Nowoczesna Polska z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów Elizy Hetkowskiej. Utwór powstał w ramach "Planu współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 roku" realizowanego za pośrednictwem MSZ w roku 2014. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o "Planie współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 r.".
http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/wyspianski-habt-ach/
Stanisław Wyspiański, Pisma pośmiertne, II. Wiersze, fragmenty dramatyczne, uwagi, Kraków 1910.
Domena publiczna - Stanisław Wyspiański zm. 1907
1978
xml
text
text
2013-01-14
polhttp://redakcja.wolnelektury.pl/media/cover/image/4120.jpg
Painting QR code, Fabrice de Nola@Flickr, CC BY-SA 2.0
http://redakcja.wolnelektury.pl/cover/image/4120
Stanisław Wyspiański
[Habt ach!Habt ach! --- wiersz, pisany do p. Adama Chmiela [historyka sztuki, żyjącego w latach 1865--1934 --- red. WL.] w lecie 1905 z Bad-Hall [uzdrowiska w Austrii --- red. WL.] pod wrażeniem ewakuacji Wawelu; drukowany częściowo w warszawskim piśmie ,,Świat". [W 1905 r. wojska Austriackie opuściły Wawel, w którym wcześniej stacjonowały --- red. WL.]]
[Na odebranie Wawelu]
Uwspółcześniono interpunkcję: Idą, --- --- stęp miarowy, --- -> Idą --- --- stęp miarowy ---; i pchnął do komnat, --- zawstydzoną w czynie tę, --- -> i pchnął do komnat --- zawstydzoną w czynie
tę ---; którego chcą pana, --- wszakże aż trzeba było Zamojskiego -> którego chcą pana --- wszakże aż trzeba było Zamojskiego
Inne zmiany: Maxymiliana -> Maksymiliana.
Wolność, ŻołnierzHabt acht!Habt ach! (z niem.) --- baczność; uwaga! --- Marschirenmarschiren (z niem.) --- właśc.: marschieren; maszerować., Zug marsch!Zug marsch! (z niem.) --- pluton marsz! --- --- ---/
Idą --- --- stęp miarowy ---/
--- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---/
Odeszli, schodząc w dół przez drogi zbocze/
a On nad nimi rósł, za nimi w podobłocze,/
coraz górniejszy, rozległy, przestrony,/
rósł w grzywy dachów, rósł w baszt dziwne głowy/
i wołał w Miasto, aż het za łan polny/
z iglic i szczytów wież we wszystkie strony:/
«Otom jest wolny, wolny, wolny, wolny!»
O niechaj ci, co czcić chcą dumę twojętwoję --- dziś popr.: twoją.,/
dziś uszanują święte twe pustkowie;/
niechaj witając cię w witalnej mowie/
imion niemiłych nie wnoszą w podwoje./
Dymitr z GorajaDymitr z Goraja --- w XIV wieku marszałek wielki koronny; doradca Kazimierza III Wielkiego; opiekun młodej królowej Jadwigi. kapryśnej dziewczynie/
onego czasu topór wydarł z dłoniDymitr z Goraja kapryśnej dziewczynie... --- scena uwieczniona na obrazie Matejki. Dymitr z Goraja powstrzymuje na nim Jadwigę przed wyważeniem drzwi toporem i ucieczką z Wilhelmem Habsburgiem, z którym była zaręczona zanim objęła tron Polski./
i pchnął do komnat --- zawstydzoną w czynie/
tę --- co jak Święta zmarła w tej ustroni.
NiewolaNie upodlenie to, kto w walce pada,/
czyli zwyciężon przemocą czy zdradą;/
lecz ci, podobni do owczego stada,/
co stopę cudzą na kark własny kładą.
Oni zaiste nie widzą nic złego,/
że biorą tego, którego chcą pana ---/
wszakże aż trzeba było Zamojskiego,/
by precz Cesarza zgnał Maksymilianatrzeba było Zamojskiego,
by precz Cesarza zgnał Maksymiliana --- w 1588 armia Rzeczypospolitej pod dowództwem hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego, stronnika Zygmunta III Wazy, pokonała wojska pretendującego do tronu polskiego arcyksięcia austriackiego Maksymiliana III Habsburga w bitwie pod Byczyną..