Spis treści

    1. Niewola: 1
    2. Wolność: 1
    3. Żołnierz: 1

    Uwspółcześniono interpunkcję: Idą, — — stęp miarowy, — -> Idą — — stęp miarowy —; i pchnął do komnat, — zawstydzoną w czynie tę, — -> i pchnął do komnat — zawstydzoną w czynie tę —; którego chcą pana, — wszakże aż trzeba było Zamojskiego -> którego chcą pana — wszakże aż trzeba było Zamojskiego

    Inne zmiany: Maxymiliana -> Maksymiliana.

    Stanisław Wyspiański[Habt ach![1]]

    1
    Wolność, ŻołnierzHabt acht![2]Marschiren[3], Zug marsch![4] — — —
    Idą — — stęp miarowy —
    — — — — — — — — — — — — —
    Odeszli, schodząc w dół przez drogi zbocze
    5
    a On nad nimi rósł, za nimi w podobłocze,
    coraz górniejszy, rozległy, przestrony,
    rósł w grzywy dachów, rósł w baszt dziwne głowy
    i wołał w Miasto, aż het za łan polny
    z iglic i szczytów wież we wszystkie strony:
    10
    «Otom jest wolny, wolny, wolny, wolny!»
    O niechaj ci, co czcić chcą dumę twoję[5],
    dziś uszanują święte twe pustkowie;
    niechaj witając cię w witalnej mowie
    imion niemiłych nie wnoszą w podwoje.
    15
    Dymitr z Goraja[6] kapryśnej dziewczynie
    onego czasu topór wydarł z dłoni[7]
    i pchnął do komnat — zawstydzoną w czynie
    tę — co jak Święta zmarła w tej ustroni.
    NiewolaNie upodlenie to, kto w walce pada,
    20
    czyli zwyciężon przemocą czy zdradą;
    lecz ci, podobni do owczego stada,
    co stopę cudzą na kark własny kładą.
    Oni zaiste nie widzą nic złego,
    że biorą tego, którego chcą pana —
    25
    wszakże aż trzeba było Zamojskiego,
    by precz Cesarza zgnał Maksymiliana[8].

    Przypisy

    [1]

    Habt ach! — wiersz, pisany do p. Adama Chmiela [historyka sztuki, żyjącego w latach 1865–1934 — red. WL.] w lecie 1905 z Bad-Hall [uzdrowiska w Austrii — red. WL.] pod wrażeniem ewakuacji Wawelu; drukowany częściowo w warszawskim piśmie „Świat”. [W 1905 r. wojska Austriackie opuściły Wawel, w którym wcześniej stacjonowały — red. WL.] [przypis redakcyjny]

    [2]

    Habt ach! (z niem.) — baczność; uwaga! [przypis edytorski]

    [3]

    marschiren (z niem.) — właśc.: marschieren; maszerować. [przypis edytorski]

    [4]

    Zug marsch! (z niem.) — pluton marsz! [przypis edytorski]

    [5]

    twoję — dziś popr.: twoją. [przypis edytorski]

    [6]

    Dymitr z Goraja — w XIV wieku marszałek wielki koronny; doradca Kazimierza III Wielkiego; opiekun młodej królowej Jadwigi. [przypis edytorski]

    [7]

    Dymitr z Goraja kapryśnej dziewczynie… — scena uwieczniona na obrazie Matejki. Dymitr z Goraja powstrzymuje na nim Jadwigę przed wyważeniem drzwi toporem i ucieczką z Wilhelmem Habsburgiem, z którym była zaręczona zanim objęła tron Polski. [przypis edytorski]

    [8]

    trzeba było Zamojskiego, by precz Cesarza zgnał Maksymiliana — w 1588 armia Rzeczypospolitej pod dowództwem hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego, stronnika Zygmunta III Wazy, pokonała wojska pretendującego do tronu polskiego arcyksięcia austriackiego Maksymiliana III Habsburga w bitwie pod Byczyną. [przypis edytorski]