1. Bieda: 1
  2. Bóg: 1
  3. Dar: 1
  4. Kondycja ludzka: 1
  5. Krew: 1 2
  6. Miłość: 1
  7. Serce: 1
  8. Zbawienie: 1
  9. Śmierć: 1

W żłobie leży…[1]

1
W żłobie leży, któż pobieży[2],
Kolędować małemu
Jezusowi Chrystusowi
Dziś do nas zesłanemu[3]?
5
Pastuszkowie, przybywajcie,
Jemu wdzięcznie przygrywajcie
Jako Panu naszemu.
My zaś sami z piosneczkami
Za wami pospieszymy,
10
A tak tego maleńkiego
Niech wszyscy zobaczymy:
Jak, ubogo narodzony,
Płacze w stajni położony,
Więc Go dziś ucieszymy.
15
Najprzód[4] tedy[5] niechaj wszędy
Zabrzmi świat w wesołości,
Że posłany, nam jest dany
Emanuel[6] w niskości,
Jego tedy przywitajmy,
20
Z aniołami zaśpiewajmy:
Chwała na wysokości!
Bóg, Kondycja ludzka, MiłośćWitaj, Panie, cóż się stanie,
Że rozkosze niebieskie
Opuściłeś, a zstąpiłeś
25
Na te niskości ziemskie?
Miłość moja to sprawiła,
By człowieka wywyższyła
Pod nieba Empirejskie[7].
BiedaCzem'[8] w żłobeczku, nie w łóżeczku
30
Na siankuś położony?
Czem' z bydlęty[9], nie z panięty,
W stajni jesteś złożony?
By człek[10] sianu przyrównany[11],
Grzesznik bydlęciem nazwany,
35
Przeze mnie był zbawiony.
Twoje państwo i poddaństwo
Jest świat cały, o Boże!
Tyś polny kwiat, czemu Cię świat
Przyjąć nie chce, choć może?
40
Bo świat doczesne wolności
Zwykł kochać, mnie zaś w swej złości
Krzyżowe ściele łoże.
Krew, ŚmierćW Ramie głosy pod niebiosy
Wzbijają się Racheli,
45
Gdy swe syny bez przyczyny
W krwawej widzi kąpieli[12],
Krew, ZbawienieWiększe mnie dla nich kąpanie
W krwawym czeka oceanie
Skąd niebo będą mieli.
50
Trzej królowie, monarchowie
Wschodni kraj opuszczają,
Serc ofiary z trzema dary[13]
Tobie Panu oddają,
Dar, SerceDarami się kontentujesz[14],
55
Bardziej serca ich szacujesz[15],
Za co niech niebo mają.

Przypisy

[1]

W żłobie leży — tekst pieśni przypisuje się Piotrowi Skardze. [przypis edytorski]

[2]

bieżeć — biec, podążać, przybywać. [przypis edytorski]

[3]

Dziś do nas zesłanemu — obecnie śpiewa się: „Dziś nam narodzonemu”. [przypis edytorski]

[4]

najprzód (daw.) — najpierw. [przypis edytorski]

[5]

tedy (daw.) — więc, zatem. [przypis edytorski]

[6]

Emanuel — męskie imię biblijne, oznaczające „Bóg z nami”, często odnoszone do Chrystusa. [przypis edytorski]

[7]

nieba Empirejskie — Empireum to miała być najwyższa sfera niebieska, w której przebywał sam Bóg. [przypis edytorski]

[8]

czem — skrócone „czemu”. [przypis edytorski]

[9]

bydlęty — dziś popr. forma N. lm: bydlętami. [przypis edytorski]

[10]

człek — człowiek. [przypis edytorski]

[11]

sianu przyrównany — porównany (pod względem wartości) do siana. [przypis edytorski]

[12]

W Ramie głosy pod niebiosy/ Wzbijają się Racheli,/ Gdy swe syny bez przyczyny/ W krwawej widzi kąpieli — mowa jest o tzw. rzezi niewiniątek, nakazanej przez króla Judy Heroda, zob. Mt2, 16-18: Wtedy Herod widząc, że go Mędrcy zawiedli, wpadł w straszny gniew. Posłał [oprawców] do Betlejem i całej okolicy i kazał pozabijać wszystkich chłopców w wieku do lat dwóch, stosownie do czasu, o którym się dowiedział od Mędrców. Wtedy spełniły się słowa proroka Jeremiasza: Krzyk usłyszano w Rama,/ płacz i jęk wielki./ Rachel opłakuje swe dzieci/ i nie chce utulić się w żalu,/ bo ich już nie ma. [przypis edytorski]

[13]

z trzema dary — za dary trzech królów tradycyjnie uważa się złoto, kadzidło i mirrę. [przypis edytorski]

[14]

kontentować się (daw.) — być zadowolonym. [przypis edytorski]

[15]

szacować — tu: cenić. [przypis edytorski]