Jan KochanowskiTrenyTren III. (Wzgardziłaś mną, dziedziczko moja ucieszona…)[1]

    1
    Wzgardziłaś mną, dziedziczko moja ucieszona[2].
    Zdałać sie ojca twego barziej[3] uszczuplona[4]
    Ojczyzna[5], niżlibyś ty przestać na niej[6] miała[7];
    To prawda, żeby była nigdy nie zrownała[8]
    5
    Z ranym[9] rozumem twoim, z pięknemi przymioty[10],
    Z ktorych sie już znaczyły twoje przyszłe cnoty[11]
    O słowa, o zabawo[12], o wdzięczne[13] ukłony,
    Jakożem ja dziś po was wielce[14] zasmęcony[15].
    A ty, pociecho[16] moja, już mi sie nie wrócisz
    10
    Na wieki[17] ani mojej tesknice[18] okrócisz[19].
    Nie lza, nie lza, jedno[20] sie za tobą gotować[21],
    A stopeczkami twemi ciebie naszladować[22].
    Tam[23] cię ujźrzę[24], da Pan Bóg[25], a ty więc z drogiemi
    Rzuć sie ojcu do szyje[26] ręczynkami[27] swemi.

    Przypisy

    [1]

    W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

    [2]

    ucieszony* (starop.) — przynoszący radość, przynoszący pociechę, uciechę. [przypis redakcyjny]

    [3]

    barziej (starop.) — bardziej. [przypis redakcyjny]

    [4]

    barziej uszczuplona — zbyt szczupła, szczuplejsza. [przypis redakcyjny]

    [5]

    ojczyzna* (starop.) — ojcowizna, czyli ziemia odziedziczona po ojcu. [przypis redakcyjny]

    [6]

    przestać na niej — poprzestać na niej, zadowolić się nią; osiąść na niej. [przypis redakcyjny]

    [7]

    Zdałać (…) miała — zdała ci się… szczuplejsza niż ta, na której byś ty przestać miała. [przypis redakcyjny]

    [8]

    żeby była nigdy nie zrownała — zrównać z czymś: dorównać czemuś. [przypis redakcyjny]

    [9]

    rany* (starop.) — wczesny. [przypis redakcyjny]

    [10]

    przymioty — cechy, właściwości, oznaki. [przypis redakcyjny]

    [11]

    Z których sie już znaczyły (…) cnoty — z których dały się przewidzieć (wywnioskować) cnoty, z których poznawaliśmy cnoty. [przypis redakcyjny]

    [12]

    zabawa* (daw.) — zajęcie, zabawa. [przypis redakcyjny]

    [13]

    wdzięczny* (starop.) — miły, przyjemny. [przypis redakcyjny]

    [14]

    wielce (starop.) — bardzo. [przypis redakcyjny]

    [15]

    zasmęcony — zasmucony (por. smętek: smutek). [przypis redakcyjny]

    [16]

    pociecho — do dziś określa się dziecko jako pociechę. [przypis redakcyjny]

    [17]

    na wieki — na zawsze; nie wrócisz na wieki: nie wrócisz nigdy. [przypis redakcyjny]

    [18]

    tesknica (starop.; tu forma D. lp: tesknice) — ból, boleść, przykrość, męczarnia. [przypis redakcyjny]

    [19]

    okrócić (starop.) — ukrócić, obłaskawić, poskromić, skrócić, zmniejszyć. [przypis redakcyjny]

    [20]

    Nie lza, nie lza, jedno… (starop.) — nie można (uczynić) nic innego tylko… [przypis redakcyjny]

    [21]

    gotować sie* — przygotowywać sie (do drogi); sie za tobą gotować*: przygotowywać się, żeby pójść za tobą. [przypis redakcyjny]

    [22]

    stopeczkami twemi ciebie naszladować — iść za tobą śladami twoich stóp. [przypis redakcyjny]

    [23]

    tam — czyli w niebie. [przypis redakcyjny]

    [24]

    ujźrzę (forma starop.) — ujrzę. [przypis redakcyjny]

    [25]

    da Pan Bóg (daw.) — oby dał Pan Bóg, jeśli Pan Bóg pozwoli. [przypis redakcyjny]

    [26]

    do szyje (forma starop.) — do szyi, na szyję. [przypis redakcyjny]

    [27]

    ręczynki (zdr.; forma starop.) — rączki. [przypis redakcyjny]