Nie tylko to czytałem umarłym…
2Śmierć, NadziejaTo były wiersze, które nie dotarły do sumień, które miały poruszyć, ale drążyły w sercach tych, którzy słuchali, raz żal, często łzawość wyzwalającą ciężką, suchą zmorę na sercu, czasem ogniły[1] zacięcie sprawiedliwy gniew i pragnienie przetrwania, aby płacić.
3A dla ludzi modlących się co dzień o cichą i bezbolesną śmierć, byle nie czuć i nie widzieć — to dużo.
4A potem czytywałem dziwne i przedziwne przypadki Żyda Majera Mlińczyka. Majer Mlińczyk urodził się jako 42-letni kupiec w marcu 1942 roku i do stycznia 1943 roku przeżył w 15 felietonach przygody, które rozśmieszały moich słuchaczy — i przyznaję ze skruchą — i mnie. Majer Mlińczyk był tak popularną osobistością, jego powiedzenia, zdarzenia i rozstrzyganie aktualnych dla nas zagadnień tak nieoczekiwane, że miarę jego sławy w „ludzie” mierzyć można tylko z warszawskim Dodkiem[2], Grypsem lub Panem Piecykiem Wiecha[3].
5Pisywałem jeszcze kroniki tygodniowe, satyryczne piosenki, szopki, eseje, dialogi aktualne dwóch szczotkarzy[4], Kimpeta i Urinensaf[t]a, i wiele, wiele złośliwostek o moich bliźnich.
6W tece czeka na pierwszą spokojną noc materiał do powieści o teatrze polskim […] błąkają się fragmenty tekstu i dialogów do sztuki (o, dobre marzenia między jedną blokadą a drugą) Pomnik Judasza, a na dnie szuflady ukryta przed ludzkim wzrokiem, aby przed końcem wojny ludzkie oko jej nie znalazło — leży makabryczna i tragicznie groteskowa Encyklopedia Getta Warszawskiego.
7I to wszystko czytałem umarłym…
8 9 10… żywi niechaj nie tracą nadziei[5]…
Dodek — Adolf Dymsza, właśc. Adolf Bagiński (1900–1975) aktor kabaretowy, filmowy i teatralny. [przypis edytorski]
Wiech — Stefan Wiechecki (1896–1979), dziennikarz, felietonista, satyryk i prozaik, często używający w swojej twórczości gwary warszawskiej. [przypis edytorski]
szczotkarz — rzemieślnik wyrabiający szczotki (częsty zawód w getcie warszawskim). [przypis edytorski]
żywi niechaj nie tracą nadziei — nawiązanie do wiersza Testament mój Juliusza Słowackiego. [przypis edytorski]