Szlengel, Władysław Piękna niedziela Kozioł, Paweł Choromańska, Paulina Kopeć, Aleksandra Tulicka, Agnieszka Fundacja Nowoczesna Polska Współczesność Liryka Wiersz Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Publikacja sfinansowana ze środków pozostałych ze zbiórek, które nie zakończyły się sukcesem. http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/szlengel-piekna-niedziela/ Władysław Szlengel, Co czytałem umarłym, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979. Domena publiczna - Władysław Szlengel zm. 1943 2014 xml text text 2018-08-07 pol https://redakcja.wolnelektury.pl/media/cover/image/5978.jpg Late Night, Georgie Pauwels@Flickr, CC BY 2.0 http://redakcja.wolnelektury.pl/cover/image/5978 Co czytałem umarłym Władysław Szlengel Piękna niedziela I znowu rojna jest ulica,/ znów na spacerek idzie snob,/ kiedy w niedzielę po południu/ praca zakończy się dla szopszop --- niemieckie przedsiębiorstwo produkcyjne w getcie; praca w szopie dawała mieszkańcom getta dodatkowe uprawnienia, m.in. legalizację zamieszkania i dostęp do kartek żywnościowych. --- Znów się malują siusiumajtki/ z placówekplacówka --- miejsce pracy Żydów znajdujące się poza terenem getta., gminyGmina --- potoczne określenie Rady Żydowskiej, reprezentującej mieszkańców getta przed władzami okupacyjnymi. itd.,/ ulicą idą znów parami,/ z panami w czapkach de pachede pache --- pod pachę, pod rękę (zwrot pseudofrancuski). --- Gwoździegwoździe --- prawdop. wyżsi rangą funkcjonariusze policji (,,gwóźdź" = gwiazdka). werkszucomwerkszuc --- członek straży fabrycznej (niem. Werkschutz), pełniącej funkcje policyjne w szopach, czyli w pracujących dla Niemców przedsiębiorstwach na terenie getta. na ulicach/ rzucają nonszalanckie: Cześć,/ nowe wcielenie subiekcikówsubiekt (daw.) --- sprzedawca w sklepie.,/ bo miesiąc mają już co jeść --- Już miesiąc cicho, bez blokady,/ już znowu życie ma więc sens,/ już kwitnie karmin w twarzy bladej/ i rzuca cienie tusz do rzęs --- Ach, jaka piękna jest niedziela,/ jak się do srajki śmieje szatzszatz (niem. a jidisz) --- ukochany (używa się podobnie jak polskiego ,,skarbie").,/ idą ulicą, którą niedawno/ piątkami szli na UmschlagplatzUmschlagplatz (niem.) --- plac przeładunkowy, usytuowany przy skrzyżowaniu ul. Stawki i Dzikiej; początkowo służył wymianie towarów między gettem a światem zewnętrznym, później gromadzono na nim ludzi wywożonych do Treblinki.... Już to, co było, jest Historią,/ --- a mamy nie ma... no, to pech,/ Młodość, Śmiech, Śmierćjak kwiaty blade na cmentarzu,/ wykwita w bramach młody śmiech I młode piersi dyszą: żyję,/ i znów o jutrze serce śni ---/ Rzymianie mówią: Carpe diemCarpe diem (łac.) --- chwytaj dzień, przen.: używaj życia (z Horacego)..../ Francuzi mówią: C'est la vieC'est la vie (fr.) --- to jest życie....