Szlengel, Władysław
Piękna niedziela
Kozioł, Paweł
Choromańska, Paulina
Kopeć, Aleksandra
Tulicka, Agnieszka
Fundacja Nowoczesna Polska
Współczesność
Liryka
Wiersz
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Publikacja sfinansowana ze środków pozostałych ze zbiórek, które nie zakończyły się sukcesem.
http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/szlengel-piekna-niedziela/
Władysław Szlengel, Co czytałem umarłym, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979.
Domena publiczna - Władysław Szlengel zm. 1943
2014
xml
text
text
2018-08-07
pol
https://redakcja.wolnelektury.pl/media/cover/image/5978.jpg
Late Night, Georgie Pauwels@Flickr, CC BY 2.0
http://redakcja.wolnelektury.pl/cover/image/5978
Co czytałem umarłym
Władysław Szlengel
Piękna niedziela
I znowu rojna jest ulica,/
znów na spacerek idzie snob,/
kiedy w niedzielę po południu/
praca zakończy się dla szopszop --- niemieckie przedsiębiorstwo produkcyjne w getcie; praca w szopie dawała mieszkańcom getta dodatkowe uprawnienia, m.in. legalizację zamieszkania i dostęp do kartek żywnościowych. ---
Znów się malują siusiumajtki/
z placówekplacówka --- miejsce pracy Żydów znajdujące się poza terenem getta., gminyGmina --- potoczne określenie Rady Żydowskiej, reprezentującej mieszkańców getta przed władzami okupacyjnymi. itd.,/
ulicą idą znów parami,/
z panami w czapkach de pachede pache --- pod pachę, pod rękę (zwrot pseudofrancuski). ---
Gwoździegwoździe --- prawdop. wyżsi rangą funkcjonariusze policji (,,gwóźdź" = gwiazdka). werkszucomwerkszuc --- członek straży fabrycznej (niem. Werkschutz), pełniącej funkcje policyjne w szopach, czyli w pracujących dla Niemców przedsiębiorstwach na terenie getta. na ulicach/
rzucają nonszalanckie: Cześć,/
nowe wcielenie subiekcikówsubiekt (daw.) --- sprzedawca w sklepie.,/
bo miesiąc mają już co jeść ---
Już miesiąc cicho, bez blokady,/
już znowu życie ma więc sens,/
już kwitnie karmin w twarzy bladej/
i rzuca cienie tusz do rzęs ---
Ach, jaka piękna jest niedziela,/
jak się do srajki śmieje szatzszatz (niem. a jidisz) --- ukochany (używa się podobnie jak polskiego ,,skarbie").,/
idą ulicą, którą niedawno/
piątkami szli na UmschlagplatzUmschlagplatz (niem.) --- plac przeładunkowy, usytuowany przy skrzyżowaniu ul. Stawki i Dzikiej; początkowo służył wymianie towarów między gettem a światem zewnętrznym, później gromadzono na nim ludzi wywożonych do Treblinki....
Już to, co było, jest Historią,/
--- a mamy nie ma... no, to pech,/
Młodość, Śmiech, Śmierćjak kwiaty blade na cmentarzu,/
wykwita w bramach młody śmiech
I młode piersi dyszą: żyję,/
i znów o jutrze serce śni ---/
Rzymianie mówią: Carpe diemCarpe diem (łac.) --- chwytaj dzień, przen.: używaj życia (z Horacego)..../
Francuzi mówią: C'est la vieC'est la vie (fr.) --- to jest życie....