Spis treści

    1. Bóg: 1 2
    2. Pieniądz: 1
    3. Sąd: 1
    4. Słońce: 1
    5. Śmierć: 1
    6. Śmierć bohaterska: 1

    Co czytałem umarłymWładysław SzlengelJuż czas

    1
    Bóg, SądJuż czas! Czas!
    Długo nas dniem obrachunku straszył!
    Mamy już dosyć modlitw i pokut.
    Dzisiaj Ty staniesz przed sądem naszym
    5
    I będziesz czekał pokornie wyroku.
    Rzucim Ci w serce potężnym kamieniem
    Bluźniercze, straszne, krwawe oskarżenie.
    — Ostrzem toporu[1], brzeszczotem szabel
    Wedrze się w niebo jak wieża Babel[2]
    10
    I Ty, tam w górze, wielki skazaniec,
    Tam w międzygwiezdnej straszliwej ciszy,
    Ty każde słowo nasze usłyszysz,
    Jak Cię oskarża naród wybraniec,
    — Nie ma zapłaty, nie ma zapłaty!!!
    15
    To, żeś nas kiedyś, dawnymi laty,
    Wywiódł z Egiptu do naszej ziemi,
    To nic nie zmieni! To nic nie zmieni!
    Teraz Ci tego już nie przebaczym,
    Że Tyś nas wydał w ręce siepaczy —
    20
    Za to, że w czasie tysiącoleci
    Śmierć bohaterskaByliśmy Tobie jak wierne dzieci.
    Z Twoimi imieniem każdy z nas konał
    W cyrkach cezarów, w cyrku Nerona[3].
    Na krzyżach Rzymian, stosach Hiszpanii[4]
    25
    Bici i lżeni, poniewierani.
    A tyś nas wydał w ręce Kozakom,
    Co rwali w strzępy święty Twój zakon[5].
    Za męki getta, widma szubienic
    My, upodleni, my — umęczeni —
    30
    Za śmierć w Treblince[6], zgięci pod batem,
    Damy zapłatę!! Damy zapłatę!!
    — Teraz nie ujdziesz już swego końca!
    Pieniądz, SłońceGdy Cię sprowadzim na miejsce kaźni,
    100-dolarowym złotym krążkiem słońca
    35
    Ty nie przekupisz wartownika łaźni.
    I kiedy kat Cię popędzi i zmusi,
    Zagna i wepchnie w komorę parową,
    Zamknie za Tobą hermetyczne wieka,
    Gorąca para zacznie dusić, dusić,
    40
    I będziesz krzyczał, będziesz chciał uciekać —
    Bóg, ŚmierćKiedy się skończą już konania męki,
    Zawloką, wrzucą, tam potwornym dołem
    Wyrwą Ci gwiazdy — złote zęby z szczęki —
    A potem spalą.
    45
    I będziesz popiołem.
    Warszawa, getto, grudzień 1942

    Przypisy

    [1]

    toporu — dziś popr. forma D.lp: topora. [przypis edytorski]

    [2]

    wieża Babel — według biblijnej opowieści (por. Rdz 11) wieża ta miała w zamierzeniu swych budowniczych sięgać szczytem nieba i stała się symbolem przeciwstawienia się ludzi Bogu. Aby udaremnić ludzkie plany, Bóg pomieszał języki budowniczych, którzy nie mogąc się ze sobą porozumieć, nie mogli także dokończyć budowy. [przypis edytorski]

    [3]

    Nero — właśc. Lucjusz Domicjusz (37–68 r. n.e.) — cesarz rzym. od 54 r. n.e. Był synem konsula Gnejusza Domicjusza Ahenobarbusa i Agrypiny Młodszej, siostry Kaliguli. Kiedy jego matka została żoną cesarza Klaudiusza, ten adoptował Lucjusza, który wówczas przyjął imię Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus. Wkrótce Agrypina otruła męża i przejęła władzę, a siedemnastoletni Neron został cesarzem. Stopniowo ograniczał wpływy matki, by w 59 r. n.e. kazać ją skrytobójczo zamordować. Wbrew świadectwu Tacyta, za którym zwykło się podążać, Neron był utalentowanym poetą i aktorem, miłośnikiem kultury i sztuki gr., jego wczesnym wychowawcą był filozof stoicki, Seneka. [przypis edytorski]

    [4]

    stosy Hiszpanii — Żydzi hiszpańscy zostali zmuszeni do przejścia na katolicyzm pod groźbą wygnania. Później Święta Inkwizycja często skazywała konwertytów na śmierć za potajemne praktykowanie religii żydowskiej. [przypis edytorski]

    [5]

    zakon (daw.) — prawo. [przypis edytorski]

    [6]

    Treblinka — obóz zagłady funkcjonujące w okresie od lipca 1942 roku do listopada 1943 roku w pobliżu wsi Treblinka w obecnym województwie mazowieckim; kierowano do niego Żydów z polskich gett w ramach akcji zagłady Żydów noszącej kryptonim Reinhardt; w obozie funkcjonowały komory gazowe. [przypis edytorski]