Spis treści

    1. Kondycja ludzka: 1
    2. Pamięć: 1
    3. Walka: 1

    Co czytałem umarłymWładysław SzlengelBardzo przepraszam

    1
    Kondycja ludzka, WalkaMuszę i musisz
    pragnąć i wierzyć —
    Tertium non datur[1].
    Cierpieć i — przeżyć
    5
    kłami… pazurem!
    na wszystko przystać,
    zamieniać skórę
    jak transformista.
    Przebić się, przepchać
    10
    największy zator,
    żyć bez oddechu
    … presti [di] gitator[2]
    O co tu chodzi?
    więc dobrze, wiedz to,
    15
    tu chodzi o NAS
    żywe świadectwo…
    Jak w białe kruki
    niech patrzą na nas,
    niech o nas mówią
    20
    noce do rana,
    — że jest ważniejszy
    Einstein[3] i Tuwim[4]!!!
    — dajcie mi spokój!!
    o kim tu mówić?
    25
    Czym świat wzbogacą,
    gdy zrobią krocie,
    pisząc i mówiąc
    o swej tęsknocie,
    o swym współczuciu,
    30
    O NASZEJ ofierze.
    Dajcie mi spokój!!!
    Ja im nie wierzę!!!
    Czym uszczęśliwi
    tom Feuchtwangera[5],
    35
    gdy z dokumentów
    prawdę wyszpera,
    gdy tajemnice wysupła pierwszy
    z ogłoszeń GMINY[6]
    I moich wierszy!!!
    40
    Tuwim w Janeiro
    opływa w łaski,
    płacząc nad dolą
    braci warszawskich.
    Chaplin[7] zbuduje
    45
    mur w Hollywoodzie,
    w getto[8] z tektury
    najęci ludzie,
    dolaroroby
    w obfitym cielsku
    50
    „dy bone[9]” będą wyć po angielsku,
    a Chaplin będzie
    miliony zbierać
    w roli Pinkerta[10]
    al[bo] Gepnera[11].
    55
    Huberman[12] zagra,
    Wells[13] coś dopowie,
    Mann[14] w 4 tomach
    wyda swą powieść,
    będą płakali wzruszeni bardzo,
    60
    będą krzyczeli,
    jak bardzo gardzą,
    jak ich poruszył nasz los do dna,
    bardzo przepraszam,
    a ja?
    65
    zrobią fortunki,
    plus szum i sława,
    za to, co było
    w mieście Warszawa,
    Pamięćbędą obchodzić,
    70
    będą mnie święcić,
    a ja co na to
    błogiej pamięci?
    Bujda, panowie,
    lipa, panowie,
    75
    ja to przeżyję —
    JA to opowiem —
    ja sam wykrzyczę
    stoma głosami
    rymem i rytmem,
    80
    stoma wierszami,
    niech nie współczują
    w naszym imieniu,
    wcale nie chcemy
    spoczywać w cieniu.
    85
    My przeżyjemy —
    my mocne plemię —
    gdzieś się schowamy,
    bodaj pod ziemię — — —
    czytaj gazety
    90
    i plotek słuchaj,
    to nic nie szkodzi,
    dodają ducha.
    I zęby ściśnij,
    zaciśnij pięście,
    95
    uparty człowiek,
    uparte szczęście.
    Nie tylko Disney[15] ma w głowie olej,
    my także, Żydzi,
    już na nas kolej,
    100
    chcemy grejpfrutów,
    chcemy stadionów,
    pięknych podróży,
    miękkich wagonów,
    są mocni Żydzi tam w USA —
    105
    bardzo przepraszam,
    a ja???
    Ostatnia stawka też ma znaczenie,
    stawić na wszystko w takiej grze,
    nie ma przegranej — kto gra, wygrywa.
    110
    Panie, panowie — faites vos jeux[16]
    i nie mów o szczęściu Wellsa i Lopka[17].

    Przypisy

    [1]

    Tertium non datur (łac.) — trzeciej możliwości nie ma. [przypis edytorski]

    [2]

    prestidigitator — iluzjonista. [przypis edytorski]

    [3]

    Einstein, Albert (1879–1955) — urodzony w Niemczech fizyk-teoretyk pochodzenia żydowskiego, autor teorii względności (szczególna teoria względności, wraz ze słynnym równaniem E=mc², ustalającym równoważność między masą a energią powstała w 1905 roku, ogólna teoria względności, stanowiąca teorię grawitacji, opublikowana została w 1916 roku). [przypis edytorski]

    [4]

    Tuwim, Julian (1894–1953) — polski poeta, pisarz, satyryk, tłumacz poezji ros., fr. i niem. W dwudziestoleciu międzywojennym był jedną z najpopularniejszych postaci świata literackiego; współzałożyciel kabaretu Pikador i grupy poetyckiej Skamander, blisko związany z „Wiadomościami Literackimi”. W latach 1939–1936 na emigracji, m. in. w Rio de Janeiro. [przypis edytorski]

    [5]

    Feuchtwanger, Lion — właśc. Jakub Arje (1884–1958), autor m.in. powieści Żyd Süß (1925), na podstawie której Veit Harlan nakręcił propagandowy, a niezgodny z jej wymową film, oraz Wojny żydowskiej (1932), której jednym z bohaterów jest Józef Flawiusz. [przypis edytorski]

    [6]

    Gmina — potoczne określenie Rady Żydowskiej, reprezentującej mieszkańców getta przed władzami okupacyjnymi. [przypis edytorski]

    [7]

    Chaplin, Charlie — właśc. Charles Spencer Chaplin, (1889–1977), aktor komiczny i reżyser, gwiazda kina niemego. Urodzony w Londynie, karierę zrobił w USA. Stworzył postać trampa Charliego, biedaka o złotym sercu, wyposażonego w melonik, muszkę i laseczkę. W filmie Dyktator (1940) parodiował Adolfa Hitlera. [przypis edytorski]

    [8]

    getto — dziś wyraz ten jest odmienny: w getcie. [przypis edytorski]

    [9]

    Oj di bone (jidysz) — fragment piosenki Leopolda Rubinsteina, kompozytora, muzyka i śpiewaka z warszawskiego getta. Poniżej fragment tej piosenki: Oj, di bone! Ich will niszt upgejbn di bone, Ich will noch a bisele lebn” (Oj, kartka żywnościowa! Ja nie chcę oddać tej kartki, ja chcę jeszcze żyć). [przypis edytorski]

    [10]

    Pinkert — nazwisko rodziny prowadzącej żydowskie przedsiębiorstwo pogrzebowe, funkcjonujące również w getcie warszawskim. [przypis edytorski]

    [11]

    Gepner, Abram (1872–1943) — przed wojną kupiec i radny, w jej trakcie m.in. przewodniczący Zakładu Zaopatrzenia przy Radzie Żydowskiej w getcie warszawskim. [przypis edytorski]

    [12]

    Huberman, Bronisław (188–1947) — skrzypek-wirtuoz i pedagog muzyczny pochodzenia żydowskiego. [przypis edytorski]

    [13]

    Wells, Herbert George (1866–1946) — pisarz, klasyk fantastyki naukowej, autor m. in. Wojny światów, Wehikułu czasu i Wyspy doktora Moreau. [przypis edytorski]

    [14]

    Mann, Tomasz (1875–1955) — niemiecki prozaik, laureat Nagrody Nobla w roku 1929, autor m. in powieści Czarodziejska góra (1924) i Doktor Faustus (1947). [przypis edytorski]

    [15]

    Disney, Walt (1901–1966) — amerykański animator, reżyser i producent filmowy, założyciel istniejącego do dziś studia filmowego. [przypis edytorski]

    [16]

    faites vos jeux (fr.) — stawiajcie zakłady; okrzyk krupiera w kasynie przy rozpoczęciu partii ruletki. [przypis edytorski]

    [17]

    Lopek — pseudonim Kazimierz Krukowskiego (1901–1984), aktora kabaretowego, rewiowego i filmowego pochodzenia żydowskiego; podczas II wojny światowej przedostał się najpierw do ZSRR, a potem, wraz z armią Andersa, do Europy zachodniej. [przypis edytorski]