Spis treści

    1. Grób: 1
    2. Morze: 1
    3. Wiatr: 1

    Taras SzewczenkoIwan Podkowatłum. Władysław Syrokomla

    Иван Підкова

    I

    1
    W Zaporożu grzmi armata,
    Przed panem Iwanem.
    Zaporożec w dawne lata
    Potrafił być panem.
    5
    Panowali, zdobywali
    Swobodę i chwałę;
    Ledwie świadczą ich z oddali
    Kopce pozostałe.
    Oj, wysoko się wznosiły
    10
    GróbNa polu kurhany,
    Gdzie legł Kozak do mogiły
    W kitajkę[1] przybrany.
    A mogiła kształtem wzgórza
    Aż obłoki bodzie,
    15
    Wiatrom żale swe wynurza,
    Szepcze o swobodzie.
    Pradziadowskiej świadek sławy,
    Powiada ją młodzi;
    A wnuk słucha jej ciekawy
    20
    I piosnkę wywodzi.
    Och, szalono w Ukrainie,
    Licho daj go czartu!
    A w gorzałce, w miodzie, w winie
    Nabywano hartu.
    25
    Dobre niegdyś było życie
    W ukraińskiej stronie.
    Może sercu coś ulżycie,
    Gdy je wam wydzwonię.

    II

    Wiatr, MorzeCzarną chmurę wicher niesie
    30
    Z Limanu[2] wybrzeży,
    Sine morze jak zwierz w lesie
    Ryczy, to się jeży.
    Gardziel[3] Dniepru już rozlany.
    «Chłopcy, hej, do wiosła!
    35
    Siądziem w czajki[4], pójdziem w tany,
    Byle woda niosła!»
    Wypłynęło Zaporoże,
    Aż Liman czernieje.
    Grajże teraz, sine morze,
    40
    Niechaj wiatr zawieje!
    Bije fala, płyńcie zdrowi,
    Ni ziemi, ni nieba,
    Aż drży serce — Kozakowi
    Tego tylko trzeba.
    45
    Wiosło taktem gra wesołym,
    Wykrzykują radzi[5],
    Pan ataman[6] płynie czołem,
    On wie, gdzie prowadzi.
    Chodzi z lulką[7] po swej łodzi,
    50
    I rozmyśla bacznie:
    Gdzie uderzyć mu przychodzi?
    Skąd robotę zacznie?
    Skręcił wąsy z gęstą miną,
    Czajkom stanąć każe,
    55
    Podniósł kołpak[8], wstrząsł[9] czupryną:
    «Zguba tobie, wraże[10]!
    Hej, mołodcy[11], droga znana,
    Ja Synopę[12] minę,
    Lecz w Carogród[13] do sułtana
    60
    Pójdziemy w gościnę».
    «Dobrze, ojcze atamanie,
    Zagramy w Bosforze!»
    «Dzięki, chłopcy! Niech się stanie!»
    I znów kipi morze.
    65
    Pan ataman lulkę kurzy,
    Na brzegu usiadłszy,
    Na niebiosach bada burzy
    I na falę patrzy.

    Przypisy

    [1]

    kitajka — chustka jedwabna, pierwotnie chińska, skąd nazwa (daw. Kitaj to Chiny); w tradycji kozackiej istniał zwyczaj przykrywania czerwoną kitajką twarzy zmarłego. [przypis edytorski]

    [2]

    liman — zatoka u ujścia doliny rzecznej do morza; tu zapewne: Liman Dniepru i Bohu na płn. wybrzeżu Morza Czarnego, na Ukrainie. [przypis edytorski]

    [3]

    gardziel (daw.) — r.m., tj. ten gardziel; dziś popr.: r.ż., tj. ta gardziel. [przypis edytorski]

    [4]

    czajka — szybka i zwrotna łódź kozacka. [przypis edytorski]

    [5]

    rad (daw.) — zadowolony. [przypis edytorski]

    [6]

    ataman — kozacki przywódca. [przypis edytorski]

    [7]

    lulka (daw.) — fajka. [przypis edytorski]

    [8]

    kołpak — wysoka czapka bez daszka, z futrzanym otokiem. [przypis edytorski]

    [9]

    wstrząsł — dziś popr.: wstrząsnął. [przypis edytorski]

    [10]

    wraże (daw.) — dziś popr. forma W.: wrogu. [przypis edytorski]

    [11]

    mołodec a. mołojec (z ukr.) — młody, dzielny mężczyzna; Kozak. [przypis edytorski]

    [12]

    Synopa — miasto portowe w płn. Turcji, nad M. Czarnym, ok. 650 km na wsch. od Stambułu. [przypis edytorski]

    [13]

    Carogród — dawna słowiańska nazwa Konstantynopola (ob. Stambuł), stolicy cesarzy bizantyjskich, używana również po zdobyciu tego miasta przez Turków. [przypis edytorski]