Spis treści

Anioł: 1 2
Dźwięk: 1 2 3
Księżyc: 1
Lud: 1
Miasto: 1 2 3
Muzyka: 1 2 3
Oko: 1
Powstanie: 1
Strach: 1
Szatan: 1 2
Walka: 1
Warszawa: 1
Wiatr: 1 2
Zdrada: 1 2

Wiersze Juliusza Słowackiego opublikowano na podstawie: Juliusz Słowacki, Dzieła. Pierwsze krytyczne wydanie zbiorowe, t. I, Wiersze drobne, wyd. Bronisław Gubrynowicz, Lwów 1909. Przy redakcji uwzględniono wersje tekstu (w tym podział na strofy) w innych wydaniach. Tekst uwspółcześniono w zakresie: interpunkcji, pisowni łącznej/rozdzielnej (np. zato- za to; niepotrzeba - nie potrzeba), pisowni wielką/małą literą, pisowni partykuł, ubezdźwięcznień (np. z pod - spod; blizki-bliski), fleksji (usunięto é z wyjątkiem wyrazów tworzących rym w brzmieniu zmienionym przez é; poza tym np.: niemi-nimi, rozwahanem-rozwahanym), pisowni joty (uwzględniono jednak brzmienie wyrazu ze względu na rytmikę wiersza, np. milijony, dyjamenty). Pozostawiono (niekiedy przywrócono) niektóre charakterystyczne dla epoki i autora, niestosowane współcześnie formy (np. źrennica, przeklęstwo, spiemy, korónki, choralnie), w razie potrzeby opatrując je stosownymi przypisami z myślą o czytelnikach w wieku szkolnym.

Julisz SłowackiUspokojenie

Ujęcie późniejsze

Warszawa, Miasto, ZdradaCo nam zdrady! — jest u nas kolumna w Warszawie,

Na której usiadają podróżne żurawie

Spotkawszy jej liściane czoło wśród obłoka,

Taka zapraszająca i taka wysoka.

Za tą kolumną, we mgły tęczowe ubrana,

Stoi trójca świecących wież Świętego Jana;

Dalej ciemna ulica, a z niej jakieś szare

Wygląda w perspektywie siwej Miasto Stare;

OkoA dalej we mgle, która na rynku się mroczy,

Dwa okna — jak zielone Kilińskiego oczy

Uderzone płomieniem ognistej latarni,

Niby oczy cichego upiora spod darni.

Więc lada dzień, a nędza sprężyny dociśnie:

To naprzód tam na rynku para oczu błyśnie

I spojrzy w Świętojańską na przestrzał ulicę —

A potem się poruszą matki-kamienice,

A za kamienicami przez niebios otchłanie

Dźwięk, Muzyka, WiatrPrzyjdzie zorza północna i nad miastem stanie;

A za zorzą wiatr dziwne miotający blaski

Porwie te wszystkie zemsty i te wszystkie wrzaski,

Wicher jakiś z aniołów rozigrany Pańskich,

Oderwany jak skrzydło z widzeń Świętojańskich,

Przezroczysty jak brylant, a jak ogień złoty,

Który porwie te zemsty, te światła, te grzmoty,

Zwinie i nimi ciemną ulicę zalęże,

Jako brąz w niej zakipi, zaświśnie jak węże

I naprze tak, że będzie trzęsąca się cała,

Jako wół sycylijski na miasto ryczała.

Miasto, Szatan, Anioł, Księżyc, WalkaA miasto co? — Słuchając z wyciągniętą szyją

Powie: że tam się ciemni aniołowie biją,

Że tam szatan ogniste przywoławszy moce

Koń swój brązowy ciska i piorun gruchoce,

Że jako Machabeusz [1] pod zwalonym słoniem

Tak szewcy pod piorunem padają i koniem

Zgruchotani… że księżyc na niebie odkryty

Pokaże tę ulicę pustą, lud wybity,

Piorun zagasły, walkę okropnie skończoną,

Ulicę całą ciemną i krwią zadymioną.

Dźwięk, MuzykaA wtem jeden z tych wrzasków, od których natura

Cofa się — jedno vivat szewieckie i hura,

Jeden z tych krzyków, które czynią, że skrzydlata

Natura ducha w piersiach tak jak ptaszek lata,

Że duch na ustach staje i już nie jest zdolny,

Ażeby śmiech powstrzymać lub płacz mimowolny;

Anioł, SzatanJeden z tych krzyków, któren [2] wstąpiwszy w człowieka

Tak śpiewa w nim jak anioł i jak szatan szczeka;

Jeden z tych krzyków… z szumem gwałtownym, nawalnym

Uderzy, na kościele pęknie katedralnym,

Pójdzie dalej, lecz skrzydłem o kościół otarty,

Kamienie w nim wrzeszczące zostawi jak czarty

I szklanne inne głosy, które zmartwychwstanie

Zapieją, jak anioły związane w organie.

Dźwięk, Muzyka, Wiatr, Lud, PowstanieJeszcze się ta harmonia nie zakończy senna,

A już kolumna z placu, jak struna kamienna

Tym samym wichrem tarta, z rozwahanym czołem,

Prym weźmie przed choralnie jęczącym kościołem

I odtąd te dwa głosy już bez odpoczynku

Będą miastu głosiły lud idący z Rynku.

Miasto, Strach, ZdradaJeśliż ma ta ulica taką ciasną szyję,

Że z niej by słowo wiało, to jak z działa bije;

Jeśliż lada noc, a z niej wystrzeli powstanie

I w proch tego rozerwie, kto na rychcie stanie;

Jeśliż w niej wiatr jest taki, że śród nocnych cieni

Muzykę niewidzialną wyrywa z kamieni,

A kolumny na swoje muzykanty stroi:

To człowiek, który zawsze o zdradę się boi

I wszędzie widzi tylko postrachu upiory,

Albo dzieckiem być musi, lub na serce chory.

Przypisy

[1]

Machabeusz — zapewne Juda Machabeusz, jeden z przywódców żydowskiego powstania Machabeuszy przeciwko Seleucydom 167 p.n.e.–160 p.n.e., zginął w 160 p.n.e. w bitwie pod Elasą. [przypis edytorski]

[2]

któren (daw.) — dziś popr.: który. [przypis edytorski]