Lili Rodał

Getto



Oświęcim 1940

Zginęła w 1944

Ludzie mówią, że wiosna już,
Słychać deszcz wiosennych burz,
Tylko ja nic nie widziałam,
Przez czarne getta mury,
Przez szubieniczne sznury,
Nie widziałam Cię, wiosno — że jesteś tak blisko,
Bo widzisz, zmieniło się wszystko,
Przewrócił się świata porządek,
Początek to koniec, koniec to początek,
Tylko Ty, jak co roku,
Przybyłaś do nas w zielonym obłoku,
Choć do góry nogami stoi świat,
Ty jedna przybyłaś do getta krat,
Dziwne!? Wiosna się nami nie brzydzi,
Wiosno? nie widzisz? przecież my Żydzi.
Dawniej chodziliśmy w chałatach,
A dziś zamknięci w ciasnych getta kratach,
Mamy Twe słonko, wiosno, w żółtych łatach.
Małe dzieci getta
Po co w getcie dzieci?
Cieszą się, że słonko świeci
Po co w getcie świeci?
Na brudnych podwórkach
Gdzie śmierdzą rynsztoki,
Bawią się w clowna, w chowanego, kroki,
Blade, wątłe, anemiczne, marne,
W szczupłej twarzy widać oczy czarne,
Smutne oczy dziecięce.
Dlaczego smutne?
Bo grób ojca nie porósł jeszcze w ziela żywe,
Bo siostra z lagru jeszcze listy straszliwe,
Bo brat dostał kartkę i nie stawił się jeszcze,
Bo matka od prania ma gorączkę, dreszcze,
Bo w domu nie ma kartofli ni chleba,
A jeść przecież trzeba, jeść zawsze trzeba,
Bo dzień jest taki pogodny,
A Abramek jest głodny, tak głodny,
W nocy mam sny, mary,
Morderstwa, rabunki, trupy, koszmary,
Ratunku! Kto ma ratować?
W dali gdzieś śmiech. Co tam?
Et nic, Żyd zdechł.
Co tam na froncie in schweren kämpfen,
Padają młodzi żołnierze
Für Führer, Volk und Vaterland
Na papierze.
Małe dzieci getta
Po co w getcie dzieci?
Cieszą się, że słonko świeci
Po co w getcie świeci?
Idzie Wiosna, czar, żar, woń drzew,
Od nowa zakwitną: trupy, łzy, krew
O Boże! jeśli jesteś!?
S. O. S.




-----
Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, dostępna jest na stronie wolnelektury.pl.
Wersja lektury w opracowaniu merytorycznym i krytycznym (przypisy i motywy) dostępna jest na stronie https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/rodal-getto.

Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Wolne Lektury.

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3: https://artlibre.org/licence/lal/pl/
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych.
Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur: https://wolnelektury.pl/info/zasady-wykorzystania/
Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Tekst opracowany na podstawie: Tango łez śpiewajcie muzy, pod red. B. Keff, wyd. Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, Warszawa 2012.

Wydawca: Fundacja Wolne Lektury

Publikacja zrealizowana w ramach biblioteki Wolne Lektury (https://www.wolnelektury.pl). Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego. Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Fundację Wolne Lektury.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Aleksandra Sekuła, Maria Świetlik.