Spis treści

    1. Gospodarz: 1 2 3 4
    2. Głupiec: 1
    3. Głupota: 1
    4. Lenistwo: 1
    5. Ogień: 1
    6. Oko: 1
    7. Pan: 1 2
    8. Praca: 1 2 3 4
    9. Robotnik: 1
    10. Sen: 1
    11. Sługa: 1 2 3

    Franciszek KarpińskiReguły dla gospodarzów domu

    1
    Gospodarz, Pan, SługaPrzysłowie niesie: jaki pan i słudzy tacy.
    Gospodarz ma dać przykład do cnoty i pracy.
    Lenistwo, PracaLenistwo traci, praca zyskuje ostrożna.
    Nie odkładaj na jutro, co dziś zrobić można.
    5
    Dla każdej rzeczy miejsce naznaczyć należy,
    Uważaj, czy każda rzecz na swem miejscu leży.
    SługaZajrzyj często w każdy kąt. By ich nie karano,
    Pilni będą służebni, robiąc, co kazano.
    Trzeba tę opinią[1] zrobić w niższych domu[2],
    10
    Że rządca umie rządzić, bez krzywdy nikomu.
    Jak najprostsza linia jest najkrótszą wszędzie,
    To co może być proste, niech krzywe nie będzie.
    Głupiec, GłupotaPrzewiduj, zapobiegaj, byś straty nie miewał;
    Głupi mówi po szkodzie: „Jam się nie spodziewał!”
    15
    OgieńW zagrodzie i blisko niej niech się nic nie pali,
    Ogień wielu pogubił, co mu dowierzali.
    Masz się zawsze do robót gruntownych sposobić,
    Nie dosyć to jest zrobić, ale dobrze zrobić.
    Gospodarz, OkoNie polegaj ze wszystkiem na innych posłudze,
    20
    Ile można sam dojrzyj; ślepe oczy cudze.
    Pan, Sługa, Robotnik, PracaMiej dozór, twój robotnik żeby nie próżnował;
    Miej litość, i nad siłę żeby nie pracował.
    Dziś napraw, co potrzeba koniecznie naprawić;
    Jutro może taż[3] praca w dwójnasób zabawić[4].
    25
    To rób w pogodę, a to odkładaj na słotę,
    Ale zawsze namyśl się, nim zaczniesz robotę.
    PracaNie umiesz czego zrobić, lepiej szukać rady,
    Niż ze szkodą popełnić w twej robocie wady.
    Nie pytaj się, czy pełnia, czyli kwadra nieba;
    30
    Pracuj każdego czasu, gdy co robić trzeba.
    GospodarzPorządne ochędóstwo[5] i w domu, i wszędzie,
    Dobrego gospodarza pierwszym znakiem będzie.
    Nie dokończysz wszystkiego, pracując dniem całym;
    Ma co robić gospodarz, byle chciał być dbałym.
    35
    Gospodarz, Praca, SenGospodarz długo śpiący zrobi zbioru mało,
    Spał dosyć, gdy siedm godzin spanie mu zabrało.

    Przypisy

    [1]

    tę opinią (daw. B. lp rodz. ż.) — tę opinię. [przypis edytorski]

    [2]

    opinią zrobić w niższych domu — wyrobić opinię u osób stojących w domu niżej w hierarchii. [przypis edytorski]

    [3]

    taż — ta że; ta sama. [przypis edytorski]

    [4]

    w dwójnasób zabawić — zająć dwa razy tyle czasu. [przypis edytorski]

    [5]

    ochędóstwo (starop.) — porządek. [przypis edytorski]