Spis treści

    1. Grób: 1
    2. Odrodzenie przez grób: 1
    3. Smutek: 1
    4. Strach: 1
    5. Trup: 1 2
    6. Tęsknota: 1

    Kazimierz Przerwa-TetmajerPamięć — to cmentarz…

    1
    Pamięć — to cmentarz: uczucia przeżyte
    Człowiek w niej składa na wieczny spoczynek,
    Na grobach sieje kwiat niezapominek[1],
    Z napisem rytym kładzie na nich płytę
    5
    I krzyże wznosi wyciosane z drzewa,
    Albo je w brązie lub złocie odlewa.
    Kiedy się zalśni gwiazdami wybita
    Kopuła niebios[2]: Gróbmyśl zwiedza mogiły,
    Prostuje krzyże, co się pochyliły,
    10
    Napis na głazie wykowany[3] czyta — —
    Przy jednej chwilę zatrzyma się trunie[4],
    Od drugiej szybko w dalszą drogę sunie.
    Czasem bezwiedna[5] ją zmusi potęga,
    Iż płytę z grobu, choć z wstrętem, podważy:
    15
    Trup, StrachSpojrzy na zwłoki z grozą w bladej twarzy,
    Chce odejść — stopy jej z ziemią coś sprzęga,
    W grób patrzeć musi, chociaż oczy kryje,
    I drży, że trup w nim ohydny odżyje…
    Trup, Odrodzenie przez gróbNiekiedy stawa[6] smutna na kurhanie[7],
    20
    Gdzie kwiat błękitny najbujniej się ściele:
    Podźwiga płytę żądnie[8], a nieśmiele — —
    O nie!… Ten trup już nigdy nie powstanie!…
    Próżno tęsknota do życia go woła
    Płomieniem serca i płomieniem czoła[9]…
    25
    Smutek, TęsknotaNa grobie pięknej, niegdyś żywej chwili,
    Ze złożonymi na piersiach rękoma,
    Długo myśl, stojąc cicha, nieruchoma,
    W smutnej zadumie skroń ku ziemi chyli,
    I przez łzy patrzy na krzyż szczerozłoty,
    30
    Pełna dozgonnej, bezbrzeżnej tęsknoty…
    Odrosną kwiatom zerwane kielichy;
    Uwiędła trawa w czas chłodnej jesieni,
    Znów się o złotej wiośnie zazieleni;
    Słońce co rano ma świeże uśmiechy[10],
    35
    Choć się wieczorem za gór grzbiety schyla — —
    Nie zmartwychwstaje zmarła szczęścia chwila.

    Przypisy

    [1]

    niezapominki — dziś popr.: niezapominajki. [przypis edytorski]

    [2]

    gwiazdami wybita Kopuła niebios — sugerowane jest tu porównanie gwiazd do złotych gwoździ lub do innego elementu dekoracyjnego. [przypis edytorski]

    [3]

    wykować (daw.) — wykuć. [przypis edytorski]

    [4]

    truna — dziś popr.: trumna. [przypis edytorski]

    [5]

    bezwiedny — tu: nieznany. [przypis edytorski]

    [6]

    stawa — dziś popr.: staje. [przypis edytorski]

    [7]

    kurhan — grób w formie ziemnego kopca. [przypis edytorski]

    [8]

    żądnie — tu: chętnie. [przypis edytorski]

    [9]

    płomieniem czoła — żarliwą myślą. [przypis edytorski]

    [10]

    uśmiechy — rym zdradza wymowę „e pochylonego” jak „i”. [przypis edytorski]