Spis treści

    1. Ciemność: 1
    2. Dusza: 1
    3. Grób: 1
    4. Modlitwa: 1
    5. Rzeka: 1
    6. Smutek: 1

    Kazimierz Przerwa-TetmajerNa Anioł Pański[1]

    1
    ModlitwaNa Anioł Pański biją dzwony,
    Niech będzie Maria pozdrowiona,
    Niech będzie Chrystus pozdrowiony…
    Na Anioł Pański biją dzwony,
    5
    W niebiosach kędyś głos ich kona…
    SmutekW wieczornym mroku, we mgle szarej
    Idzie przez łąki i moczary,
    Po trzęsawiskach i rozłogach,
    Po zapomnianych dawno drogach,
    10
    Zaduma polna, osmętnica…
    Idzie po polach, smutek sieje,
    Jako szron biały do księżyca…
    Na wód topiele i rozchwieje,
    Na omroczone śpiące gaje,
    15
    Cień, zasępienie od niej wieje,
    Włóczą się za nią żal, tęsknica…
    GróbHen, na cmentarzu ciemnym staje,
    Na grób dziewczyny młodej siada,
    W świat się od grobu patrzy blada…
    20
    Na Anioł Pański biją dzwony,
    Niech będzie Maria pozdrowiona,
    Niech będzie Chrystus pozdrowiony…
    Na Anioł Pański biją dzwony,
    W niebiosach kędyś głos ich kona…
    25
    Na wodę ciche cienie schodzą,
    Tumany[2] się po wydmach wodzą[3],
    RzekaA rzeka szemrze, płynie w mrokach,
    Płynie i płynie coraz dalej…
    A coś w niej wzdycha, coś zawodzi,
    30
    Coś się w niej skarży, coś tak żali…
    Płynie i płynie, aż gdzieś ginie,
    Traci się[4] w górach i w obłokach,
    I już nie wraca nigdy fala,
    Co taka smutna stąd odchodzi…
    35
    Przepada kędyś[5] w mórz głębinie
    I już nie wraca nigdy z dala…
    Na Anioł Pański biją dzwony,
    Niech będzie Maria pozdrowiona,
    Niech będzie Chrystus pozdrowiony…
    40
    Na Anioł Pański biją dzwony,
    W niebiosach kędyś głos ich kona…
    Szare się dymy wolno wleką[6]
    Nad ciemne dachy, kryte słomą —-
    Wleką się, snują gdzieś daleko,
    45
    Zawisną chwilę nieruchomo
    I giną w pustym gdzieś przestworzu…
    Może za rzeczną płynąc falą,
    Polecą kędyś aż ku morzu…
    CiemnośćA mrok się rozpościera dalą
    50
    I coraz szerzej idzie, szerzej,
    I coraz cięższy, gęstszy leży,
    Zatopił lasy, zalał góry,
    Pochłonął ziemię do rubieży[7],
    Na niebie oparł się[8] ponury…
    55
    Na Anioł Pański biją dzwony,
    Niech będzie Maria pozdrowiona,
    Niech będzie Chrystus pozdrowiony…
    Na Anioł Pański biją dzwony,
    W niebiosach kędyś głos ich kona…
    60
    DuszaIdzie samotna dusza polem,
    Idzie ze swoim złem i bolem,
    Po zbożnym łanie[9] i po lesie,
    Wszędy[10] zło swoje, swój ból niesie,
    I swoją dolę klnie tułaczą,
    65
    I swoje losy klnie straszliwe,
    Z ogromną skargą i rozpaczą
    Przez zasępioną idzie niwę[11]…
    Idzie, jak widmo potępione,
    Gwiżdże koło niej wiatr i tańczy —
    70
    W którą się kolwiek zwróci stronę,
    Wszędzie gościniec jej wygnańczy — —
    Nigdzie tu miejsca nie ma dla niej,
    Nie ma spoczynku, ni przystani…
    Idzie przez pola umęczona,
    75
    łamiąc nad głową swą ramiona[12]…
    Na Anioł Pański biją dzwony,
    Niech będzie Maria pozdrowiona,
    Niech będzie Chrystus pozdrowiony…

    Przypisy

    [1]

    Anioł Pański — modlitwa maryjna odmawiana w momencie bicia dzwonów kościelnych o 6.00, w południe lub o 18.00 (wiersz Tetmajera zakłada porę wieczorną). [przypis edytorski]

    [2]

    tuman — unoszący się w powietrzu kłąb kurzu lub kropel wody. [przypis edytorski]

    [3]

    wodzić się — tu: przemieszczać się. [przypis edytorski]

    [4]

    tracić się — gubić się. [przypis edytorski]

    [5]

    kędyś (daw.) — gdzieś. [przypis edytorski]

    [6]

    wleką — dziś popr.: wloką. [przypis edytorski]

    [7]

    rubież — granica. [przypis edytorski]

    [8]

    oprzeć się — sięgnąć aż do. [przypis edytorski]

    [9]

    zbożny łan — łan zboża. [przypis edytorski]

    [10]

    wszędy — dziś popr.: wszędzie. [przypis edytorski]

    [11]

    niwa (daw.) — pole. [przypis edytorski]

    [12]

    łamiąc nad głową swą ramiona — starożytny gest żałoby. [przypis edytorski]