Potocki, Wacław Niewieście i po śmierci nie wierz Brückner, Aleksander Świekatoń, Magdalena Dug, Katarzyna Niedziałkowska, Marta Rawska, Aneta Fundacja Nowoczesna Polska Barok Liryka Wiersz Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Elbląską z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BE. Utwór powstał w ramach "Planu współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 roku" realizowanego za pośrednictwem MSZ w roku 2014. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o "Planie współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 r.". http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/potocki-niewiescie-i-po-smierci-nie-wierz Wacław Potocki, Wiersze wybrane, wyd. i oprac. Aleksander Brückner, nakł. Krakowska Spółka Wydawnicza, druk. W.L. Anczyca i Spółki w Krakowie, Kraków [1924]. Domena publiczna - Aleksander Brückner zm. 1939 2010 xml text text 2013-01-04 polhttp://redakcja.wolnelektury.pl/media/cover/image/4104.jpg Painted Hall, Maciek Lulko@Flickr, CC BY 2.0 http://redakcja.wolnelektury.pl/cover/image/4104 Wacław Potocki Niewieście i po śmierci nie wierzNiewieście i po śmierci nie wierz --- opowiadanie zmyślone, ale nie przez Potockiego. Szyk słów bardzo dowolny. Uwspółcześnienie: Interpunkcja: Toż powróciwszy z wojny egzekwije szumne sprawi >> Toż powróciwszy z wojny, egzekwije szumne sprawi; Nie wiem jakim trefunkiem, owo mu się zdarzy poznać dawno znajomą panią sobie z twarzy >> Nie wiem, jakim trafunkiem owo mu się zdarzy poznać dawno znajomą panią sobie z twarzy Niewieście i po śmierci wierzyć, mówią, szkoda./ Czego pewny trefunektrefunek --- traf. okazyją poda,/ Kiedy z macierzyńskiego upadszy słup grobu/ Co dwu pasierbów miała, zabił oraz obu./ Kłamstwo, Podstęp, Zdrada, ŻonaBył i w Polszczew Polszcze (daw.) --- dziś popr.: w Polsce., po śmierci że nie wierzyć żenieżenie --- dziś popr.: żonie.,/ Przykład. Na pospolite jechał mąż ruszenie./ A ta namówiwszy się z swoją sługą starą,/ Zachorzawszy, umiera pod trupa maszkarąmaszkara (starop.) --- maska../ Wór piasku i posokiposoka --- krew bydlęca. związawszy w zapaskęzapaska --- fartuszek.,/ Żeby trupem śmierdziała, w trumnę stawia faskęWór piasku i posoki związawszy w zapaskę, Żeby trupem śmierdziała, w trumnę stawia faskę. --- występuje tutaj dowolny szyk słów. Poprawnie: stawia w trumnę wór piasku i faskę posoki, związawszy (je) w zapaskę../ Szleszle --- dziś popr.: śle. smutną wierna sługa nowinę do męża,/ Że nie mogli w kościele dłużej cierpieć księża,/ że do grobu dla smrodudla smrodu (starop.) --- z powodu smrodu. przyszło spuścić panią;/ Wolno mu będzie sprawić egzekwijeegzekwije --- dziś popr.: egzekwie. Część ceremonii pogrzebowej, modlitwa nad trumną zmarłego. za nią,/ Która do nieznajomych, gdzieś w dalekiej Żmudzi/ Co najostrożniej może, jedzie z gachemgach (daw.) --- kochanek., ludzido nieznajomych ludzi --- podzielone całymi zdaniami../ I tam wieś kupią, a mąż tylko się nie wieszawiesza --- nie wiesza się z rozpaczy.;/ Rozpacz, MążRozum się mu od żalu w smutnej głowie miesza./ Toż powróciwszy z wojny, egzekwije szumne/ Sprawi, próżną nad grobem postawiwszy trumnę./ Oraz wotumwotum (daw.) --- ślub., w którym był, w tymże czyni kirze/ Przed ołtarzem, w małżeńskie nie wchodzić przymierze./ Górze się z górą trudno; choć będzie dalekiem/ Jeden drugiego, może człowiek się zejść z człekiem./ Szlachcic znajomy, mając krewnego na Żmudzi,/ W tamten kraj, spodziewając się spadku, zatrudzi ---/ Wielom to okazyją do nawiedzin bywa./ Czego mu sercem życzy, językiem pokrywa./ Cieszy się wrzeczywrzeczy (starop.) --- niby., że go w dobrym zastał zdrowiu,/ Choćby wolałwolał --- wolał zastać go. na marach, w grobie pogotowiupogotowie (starop.; tu forma Msc, lp: w pogotowiu) --- tym lepiej, tym bardziej../ Niewiem, jakim trefunkiem owo mu się zdarzy/ Poznać dawno znajomą panią sobie z twarzy,/ Która już, co na świecie rzeczą było nową,/ Żoną umarłszy, żyła zaś po śmierci wdową./ Wszelakich się podobieństw ile może chwyta,/ Ani w czesiew czesie --- dziś popr.: w czasie. omyli, kiedy o nią pyta./ Więc wróciwszy do domu, mężowi opowie,/ Żeby się znowu kłaniałkłaniać się (starop.; tu forma 3 os., lp, r.m.: kłaniał się) --- oświadczyć się. zmartwychwstałej wdowie./ Ten do trumny, w trumnie nic, tylko piasek suchy,/ W fasce mały tylko już znak wołowej juchyjucha (starop.; tu forma D, lp, r.ż.: juchy) --- polewka, sos../ Odiskałodiskać (starop.; tu forma 3 os., lp, r.m.: odiskał) --- odszukał. ci ją, czego i sama nie zbrania,/ Pokazawszy wizerunkwizerunk --- dziś popr.: wizerunek. światu zmartwychwstania./ StarośćNie takąć wstała, jakąć śmierci szła do gardła,/ Bo choć nie trupem, ale dudkami prześmiardładudkami prześmiardła (starop.) --- zestarzała się.;/ Dwadzieścia w żywym grobie lat leżąc z okładem,/ Babą wróci; jednakże i on już był dziadem.