Potocki, Wacław
Niewieście i po śmierci nie wierz
Brückner, Aleksander
Świekatoń, Magdalena
Dug, Katarzyna
Niedziałkowska, Marta
Rawska, Aneta
Fundacja Nowoczesna Polska
Barok
Liryka
Wiersz
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Elbląską z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BE. Utwór powstał w ramach "Planu współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 roku" realizowanego za pośrednictwem MSZ w roku 2014. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o "Planie współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 r.".
http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/potocki-niewiescie-i-po-smierci-nie-wierz
Wacław Potocki, Wiersze wybrane, wyd. i oprac. Aleksander Brückner, nakł. Krakowska Spółka Wydawnicza, druk. W.L. Anczyca i Spółki w Krakowie, Kraków [1924].
Domena publiczna - Aleksander Brückner zm. 1939
2010
xml
text
text
2013-01-04
polhttp://redakcja.wolnelektury.pl/media/cover/image/4104.jpg
Painted Hall, Maciek Lulko@Flickr, CC BY 2.0
http://redakcja.wolnelektury.pl/cover/image/4104
Wacław Potocki
Niewieście i po śmierci nie wierzNiewieście i po śmierci nie wierz --- opowiadanie zmyślone, ale nie przez Potockiego. Szyk słów bardzo dowolny.
Uwspółcześnienie:
Interpunkcja:
Toż powróciwszy z wojny egzekwije szumne sprawi >> Toż powróciwszy z wojny, egzekwije szumne sprawi; Nie wiem jakim trefunkiem, owo mu się zdarzy poznać dawno znajomą panią sobie z twarzy >> Nie wiem, jakim trafunkiem owo mu się zdarzy poznać dawno znajomą panią sobie z twarzy
Niewieście i po śmierci wierzyć, mówią, szkoda./
Czego pewny trefunektrefunek --- traf. okazyją poda,/
Kiedy z macierzyńskiego upadszy słup grobu/
Co dwu pasierbów miała, zabił oraz obu./
Kłamstwo, Podstęp, Zdrada, ŻonaBył i w Polszczew Polszcze (daw.) --- dziś popr.: w Polsce., po śmierci że nie wierzyć żenieżenie --- dziś popr.: żonie.,/
Przykład. Na pospolite jechał mąż ruszenie./
A ta namówiwszy się z swoją sługą starą,/
Zachorzawszy, umiera pod trupa maszkarąmaszkara (starop.) --- maska../
Wór piasku i posokiposoka --- krew bydlęca. związawszy w zapaskęzapaska --- fartuszek.,/
Żeby trupem śmierdziała, w trumnę stawia faskęWór piasku i posoki związawszy w zapaskę,
Żeby trupem śmierdziała, w trumnę stawia faskę. --- występuje tutaj dowolny szyk słów. Poprawnie: stawia w trumnę wór piasku i faskę posoki, związawszy (je) w zapaskę../
Szleszle --- dziś popr.: śle. smutną wierna sługa nowinę do męża,/
Że nie mogli w kościele dłużej cierpieć księża,/
że do grobu dla smrodudla smrodu (starop.) --- z powodu smrodu. przyszło spuścić panią;/
Wolno mu będzie sprawić egzekwijeegzekwije --- dziś popr.: egzekwie. Część ceremonii pogrzebowej, modlitwa nad trumną zmarłego. za nią,/
Która do nieznajomych, gdzieś w dalekiej Żmudzi/
Co najostrożniej może, jedzie z gachemgach (daw.) --- kochanek., ludzido nieznajomych ludzi --- podzielone całymi zdaniami../
I tam wieś kupią, a mąż tylko się nie wieszawiesza --- nie wiesza się z rozpaczy.;/
Rozpacz, MążRozum się mu od żalu w smutnej głowie miesza./
Toż powróciwszy z wojny, egzekwije szumne/
Sprawi, próżną nad grobem postawiwszy trumnę./
Oraz wotumwotum (daw.) --- ślub., w którym był, w tymże czyni kirze/
Przed ołtarzem, w małżeńskie nie wchodzić przymierze./
Górze się z górą trudno; choć będzie dalekiem/
Jeden drugiego, może człowiek się zejść z człekiem./
Szlachcic znajomy, mając krewnego na Żmudzi,/
W tamten kraj, spodziewając się spadku, zatrudzi ---/
Wielom to okazyją do nawiedzin bywa./
Czego mu sercem życzy, językiem pokrywa./
Cieszy się wrzeczywrzeczy (starop.) --- niby., że go w dobrym zastał zdrowiu,/
Choćby wolałwolał --- wolał zastać go. na marach, w grobie pogotowiupogotowie (starop.; tu forma Msc, lp: w pogotowiu) --- tym lepiej, tym bardziej../
Niewiem, jakim trefunkiem owo mu się zdarzy/
Poznać dawno znajomą panią sobie z twarzy,/
Która już, co na świecie rzeczą było nową,/
Żoną umarłszy, żyła zaś po śmierci wdową./
Wszelakich się podobieństw ile może chwyta,/
Ani w czesiew czesie --- dziś popr.: w czasie. omyli, kiedy o nią pyta./
Więc wróciwszy do domu, mężowi opowie,/
Żeby się znowu kłaniałkłaniać się (starop.; tu forma 3 os., lp, r.m.: kłaniał się) --- oświadczyć się. zmartwychwstałej wdowie./
Ten do trumny, w trumnie nic, tylko piasek suchy,/
W fasce mały tylko już znak wołowej juchyjucha (starop.; tu forma D, lp, r.ż.: juchy) --- polewka, sos../
Odiskałodiskać (starop.; tu forma 3 os., lp, r.m.: odiskał) --- odszukał. ci ją, czego i sama nie zbrania,/
Pokazawszy wizerunkwizerunk --- dziś popr.: wizerunek. światu zmartwychwstania./
StarośćNie takąć wstała, jakąć śmierci szła do gardła,/
Bo choć nie trupem, ale dudkami prześmiardładudkami prześmiardła (starop.) --- zestarzała się.;/
Dwadzieścia w żywym grobie lat leżąc z okładem,/
Babą wróci; jednakże i on już był dziadem.