Spis treści

      Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń XVII[1]

      1
      Niegodzien tego ten świat zawikłany,
      Aby miał na nim rozumem nadany[2]
      Człowiek polegać, a swe szczęśliwości
      Sadzić na jego płochej odmienności[3].
      5
      Co ma ten żywot, na co by bezpiecznie
      Człowiek mógł kazać[4]? Niedługo kóniecznie[5]
      Doniesie czaszę[6] pachołek do gęby,
      A przedsię i w tym straci czasem zęby[7].
      Morze nie stoi nigdy, zawżdy płynie:
      10
      Teraz kędzierze[8] nastrzępi, w godzinie
      Dnem wzgórę stanie, a ogromne wały[9]
      Wysokich będą obłoków sięgały.
      Cnota mój kompas[10], który nie w pół nocy,
      Ale w pół zbytków bije. Niech sie smocy
      15
      I wszytko bydło Proteowe[11] jeży,
      Łódź moja przedsię swym pędem pobieży.

      Przypisy

      [1]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [2]

      nadany (starop.) — obdarzony. [przypis redakcyjny]

      [3]

      płocha odmienność — niespokojna zmienność. [przypis redakcyjny]

      [4]

      na co by bezpiecznie (…) mógł kazać — na czym mógłby polegać bez zastrzeżeń. [przypis redakcyjny]

      [5]

      koniecznie — zaprawdę. [przypis redakcyjny]

      [6]

      czasza (daw.) — płaski, ozdobny kielich. [przypis redakcyjny]

      [7]

      Doniesie czaszę… — aluzja do przysłowia gr., mającego też rzym. i pol. odpowiedniki, mówiącego, że wiele rzeczy leży między ustami a brzegiem pucharu. [przypis redakcyjny]

      [8]

      kędzierze (starop.) — kędziory, do których porównano fale morskie. [przypis redakcyjny]

      [9]

      wał (starop.) — fala. [przypis redakcyjny]

      [10]

      kompas — tu: zegar (kompasem nazywano wówczas zegar słoneczny). [przypis redakcyjny]

      [11]

      bydło Proteowe — być może chodzi o foki Okeanosa, których pasterzem był Proteus (Odyseja, ks. IV). [przypis redakcyjny]