Spis treści

      Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń XVI[1][2]

      1
      Nic po tych zbytnich potrawach, nic po tym
      Śrebrze na służbie[3] i obiciu złotym;
      Nam k woli[4], kędy róża pozno kwitnie
      Nie szukaj zbytnie[5].
      5
      Dobra-ć i miętka[6], co ją najdzie wszędzie[7];
      A kiedy równe[8] towarzystwo siędzie,
      Prędka dobra myśl, a tym jeszcze chutniej[9],
      Gdy nie bez lutniej.
      Lutnia — wódz tańców i pieśni uczonych,
      10
      Lutnia — ochłoda myśli utrapionych:
      Ta serce miękczy swym głosem przyjemnym
      Bogom podziemnym[10].

      Przypisy

      [1]

      Ks. 2, Pieśń XVI — w pieśni pojawia się wiele motywów z utworów Horacego (Carmina I 32, I 38). [przypis redakcyjny]

      [2]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [3]

      na służbie — w miejscu, gdzie się przechowuje naczynia stołowe. [przypis redakcyjny]

      [4]

      nam k woli (starop.) — dla nas. [przypis redakcyjny]

      [5]

      zbytnie (starop.) — zbytnio; bardzo. [przypis redakcyjny]

      [6]

      miętka — zdr. od: mięta. [przypis redakcyjny]

      [7]

      co ją najdzie wszędzie — którą można wszędzie znaleźć. [przypis edytorski]

      [8]

      równe — dobrane. [przypis redakcyjny]

      [9]

      chutniej — chętniej, bardziej ochoczo (por. chuć). [przypis redakcyjny]

      [10]

      serce miękczy (…) Bogom podziemnym — aluzja do postaci Orfeusza, który potrafił poruszyć za pomocą swej muzyki Furie („jędze”), a nawet rzeczy nieożywione. Kiedy zmarła jego żona Eurydyka, udał się do podziemi i tak oczarował Plutona, że uwolnił on Eurydykę pod warunkiem, że Orfeusz nie odwróci się, dopóki nie wyjdą na ziemię. Kiedy już mieli postawić swe stopy na ziemi, Orfeusz odwrócił się i Eurydyka natychmiast zniknęła. Ogromny żal Orfeusza po powtórnej stracie żony tak rozwścieczył trackie kobiety, że w czasie jednej z orgii z okazji bachanaliów rozerwały go na strzępy; zob. też: Ks. 1, Pieśń XXI, Ks. 2, Pieśń II oraz Ks. 2, Pieśń VI. [przypis redakcyjny]