Spis treści

      Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń XV[1][2]

      1
      Nie zawżdy Apollo[3] strzela,
      Ale łuk z lutnią podziela;
      Nie zawżdy Mars[4] hufy wodzi,
      Czasem też pod sieć ugodzi[5].
      5
      Nie zawżdy grad z góry leci
      Albo burza niebo szpeci;
      Chmury czarne wiatr wojuje,
      A pogoda następuje.
      Takżeć słusze[6] człowiekowi
      10
      Odejmać sie frasunkowi[7],
      A jako niewdzięczne[8] brzemię
      Uderzyć troski o ziemię[9].
      Cokolwiek raz przeminęło,
      Niewrócony koniec wzięło,
      15
      A przyszły czas Bóg ma w mocy,
      Pogrążony w twardej nocy[10].
      Dosyć na rozum człowieczy
      Dzień dzisiejszy mieć na pieczy;
      Ostatek na Boga wkładaj[11],
      20
      A dobrze żyć nie odkładaj.
      Żyj dobrze, nie odkładając;
      Bo dalszych czasów czekając,
      Niepodobnym obyczajem[12],
      Nie począwszy żyć, przestajem.

      Przypisy

      [1]

      Ks. 2, Pieśń XV — motywy z licznych utworów Horacego (Carmina I 7, I 11, II 9, II 10, II 16, III 8, III 29, epod 13). [przypis redakcyjny]

      [2]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [3]

      Apollo — w mit. gr. syn Zeusa i Latony, czasami utożsamiany z bogiem słońca Heliosem; był bogiem muzyki, poezji, łucznictwa, proroctw i sztuki lekarskiej. [przypis redakcyjny]

      [4]

      Mars — w mit. rzym. bóg wojny. [przypis redakcyjny]

      [5]

      Czasem (…) pod sieć ugodzi — aluzja do mitologicznej opowieści o tym, jak Wulkan (gr. Hefajstos) zarzucił sieć na kochających się Marsa (gr. Aresa) i Wenus (gr. Afrodytę), i zawstydził ich przed innymi bogami. [przypis redakcyjny]

      [6]

      słusze (starop.) — jest rzeczą słuszną, przystoi. [przypis redakcyjny]

      [7]

      odejmać sie frasunkowi — uwolnić się od frasunku. [przypis redakcyjny]

      [8]

      niewdzięczny* — niemiły (por. dzisiejsze wyrażenie: niewdzięczne zadanie). [przypis redakcyjny]

      [9]

      Uderzyć (…) o ziemię — porzucić. [przypis redakcyjny]

      [10]

      w twardej nocy — w niedostępnej ciemności, tajemnicy (znaczenie wyrażenia nie do końca jasne). [przypis redakcyjny]

      [11]

      na Boga wkładaj — powierzaj Bogu. [przypis redakcyjny]

      [12]

      Niepodobnym obyczajem — w sposób niemożliwy do pojęcia. [przypis redakcyjny]