Spis treści

      Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń XII[1][2]

      1
      Nie masz, i po drugi raz nie masz wątpliwości,
      Żeby cnota miała być kiedy bez zazdrości:
      Jako cień nieodstępny ciała naszladuje[3],
      Tak za cnotą w też tropy zazdrość postępuje.
      5
      Nie może jej blasku znieść ani pojźrzeć w oczy,
      Boleje, że kto przed nią kiedy wysszej skoczy;
      A iż baczy po sobie[4], że sie wspinać prózno,
      Tego ludziom uwłóczy[5], w czym jest od nich rózno[6].
      Ale człowiek, który swe Pospolitej Rzeczy
      10
      Służby oddał, tej krzywdy nie ma mieć na pieczy[7];
      Dosyć na tym, kiedy praw[8], ani niesie wady;
      Niechaj drugi boleje, niech sie spuka jady[9].
      Cnota (tak jest bogata) nie może wziąć szkody[10]
      Ani sie też ogląda na ludzkie nagrody;
      15
      Sama ona nagrodą i płacą jest sobie
      I krom nabytych przypraw[11] świetna w swej ozdobie.
      A jesli komu droga otwarta do nieba,
      Tym, co służą ojczyźnie. Wątpić nie potrzeba,
      Że co im zazdrość ujmie, Bóg nagradzać będzie,
      20
      A cnota kiedykolwiek miejsce swe osiędzie[12].

      Przypisy

      [1]

      Ks. 1, Pieśń XII — pierwodruk pieśni pt. O statecznym słudze R[zeczy] P[ospolitej] w zbiorze Pieśni trzy (1580). [przypis redakcyjny]

      [2]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [3]

      cień (…) ciała naszladuje — cień idzie za ciałem, jest ściśle związany z ciałem. [przypis redakcyjny]

      [4]

      baczy po sobie (daw.) — patrząc na siebie, zdaje sobie sprawę. [przypis redakcyjny]

      [5]

      uwłóczyć (daw.) — odmówić. [przypis redakcyjny]

      [6]

      jest od nich rózno (daw.) — różni się od nich; rózno: różne. [przypis redakcyjny]

      [7]

      tej krzywdy nie ma mieć na pieczy (starop.) — ma nie dbać, nie troszczyć się o tę krzywdę. [przypis redakcyjny]

      [8]

      praw (daw.) — prawy, niewinny. [przypis redakcyjny]

      [9]

      niech sie spuka jady (starop.) — niech pęknie od jadów (tj. ze złości). [przypis redakcyjny]

      [10]

      wziąć szkody (starop.) — ponieść szkody. [przypis redakcyjny]

      [11]

      przyprawa (starop.) — ozdoba. [przypis redakcyjny]

      [12]

      miejsce swe osiędzie (starop.) — zajmie godne siebie (czy: należne sobie) miejsce. [przypis redakcyjny]