Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń II[1]

    1
    Nie dbam, aby zimne skały
    Po mym graniu tańcowały;
    Niech mię wilcy nie słuchają,
    Lasy za mną nie biegają[2].
    5
    Hanno, tobie k woli[3] spiewam,
    Skąd jesli twą łaskę miewam,
    Przeszedłem już Amfijona
    I lutnistę Aryjona[4].
    Mnie sama twarz nie uwiedzie;
    10
    I choć druga na plac jedzie[5]
    Z herby domów starożytnych,
    Zacne plemię[6] dziadów bitnych,
    Ja chcę podobać sie w mowie
    Nauczonej[7] białejgłowie;
    15
    Ty mię pochwal, moja pani,
    Nie dbam, choć kto inszy gani.
    Cnocie zajźrzą jako żywo[8],
    Bujne drzewo wiatrom krzywo[9];
    Ale ty chciej pómóc sama,
    20
    Nie ugrozi zazdrość nama[10].
    A jesli me niskie progi
    Będą godne twojej nogi,
    Nogi pięknej — nie potrzeba[11],
    Dosięgę już głową nieba.
    25
    Samy[12] cię ściany wołają
    I z dobrą myślą czekają;
    Lipa stojąc wpośrzód dworu,
    Wygląda cię co raz[13] z boru.
    Każ bystre konie zakładać,
    30
    A sama sie gotuj wsiadać;
    Teraz naweselsze czasy,
    Zielenią sie pięknie lasy.
    Łąki kwitną rozmaicie,
    Zająca już nie znać w życie[14],
    35
    Przy nadziei oracz ścisły[15],
    Że będzie miał z czym do Wisły.
    Stada igrają przy wodzie,
    A sam pasterz, siedząc w chłodzie,
    Gra w piszczałkę proste pieśni,
    40
    A faunowie[16] skaczą leśni.
    Kwap sie, póki jasne zorze
    Nie zapadną w bystre morze;
    Po chwili ćmy[17] czarne wstaną,
    Co noc noszą nienaspaną[18].

    Przypisy

    [1]

    W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

    [2]

    Nie dbam (…) biegają — tańczące skały to aluzja do działalności Amfiona, władcy Teb i muzyka, który potrafił swą grą poruszać kamienie, zaś wzmianka o biegających lasach stanowi nawiązanie do umiejętności Orfeusza (zob. też: Ks. 1, Pieśń XXI). [przypis redakcyjny]

    [3]

    tobie k woli (starop.) — dla ciebie. [przypis redakcyjny]

    [4]

    Aryjon — Arion: muzyk z Lesbos; dźwięk jego głosu zwabił delfiny, które uratowały mu życie. [przypis redakcyjny]

    [5]

    druga na plac jedzie — inna się popisuje. [przypis redakcyjny]

    [6]

    plemię (starop.) — potomek. [przypis redakcyjny]

    [7]

    nauczony — uczony, wykształcony. [przypis redakcyjny]

    [8]

    zajźrzą jako żywo (starop.) — zawsze (przez całe życie) zazdroszczą. [przypis redakcyjny]

    [9]

    wiatrom krzywo — nie podoba się wiatrom (więc potrząsają nim). [przypis redakcyjny]

    [10]

    nama (starop.; C. daw. liczby podwójnej) — mnie i tobie. [przypis redakcyjny]

    [11]

    nie potrzeba — tu w znaczeniu: nic mi już więcej nie potrzeba do szczęścia. [przypis redakcyjny]

    [12]

    samy (starop. M. lm rodz. niemęskoosobowego) — same. [przypis redakcyjny]

    [13]

    co raz — co chwilę. [przypis redakcyjny]

    [14]

    Zająca już nie znać w życie — oznacza to, że żyto wysoko już wyrosło. [przypis redakcyjny]

    [15]

    ścisły (daw.) — skromny, oszczędny. [przypis redakcyjny]

    [16]

    faunowie (daw. forma lm; dziś: fauny) — pół mężczyźni, pół kozły. W mit. rzym. bóstwa polne i leśne towarzyszące pasterzom. [przypis redakcyjny]

    [17]

    ćma* (daw.) — ciemności. [przypis redakcyjny]

    [18]

    noc (…) nienaspaną — mowa tu o nocy nie pozwalającej na przerwanie snu, może nawet o śmierci jako wiecznym śnie. [przypis redakcyjny]