Spis treści

      Jan KochanowskiPieśni, Księgi pierwszePieśń XXIV[1]

      1
      Zegar, słyszę, wybija,
      Ustąp, melankolija!
      Dosyć na dniu ma statek,
      Dobrej myśli ostatek[2].
      5
      U Boga każdy błazen,
      Choć tu przymówki prazen[3],
      A im sie barziej sili,
      Tym jeszcze więcej myli.
      A kto by chciał na świecie
      10
      Uważyć, co sie plecie,
      Dziwnie to prawdy blisko,
      Że człek - Boże igrzysko.
      Dygnitarstwa, urzędy,
      Wszystko to jawne błędy[4];
      15
      Bo nas równo śmierć sadza
      Ani pomoże władza.
      A nad chłopa[5] chciwego
      Nie masz nic nędzniejszego;
      Bo na drugiego zbiera,
      20
      A sam głodem umiera.
      Więc by tacy synowie
      Byli jako ojcowie,
      Dawno by z tej przyczyny
      Świat sie jął żebraniny.
      25
      Lecz temu Bóg poradził,
      Bo co jeden zgromadził,
      To drugi wnet rozciska[6];
      Niech świata głód nie ściska.
      Po śmierci trudno rządzić;
      30
      Tyś mógł, ojcze, nie błądzić,
      Syn tylko worki zliczy,
      W rozumie nie dziedziczy.
      Przeto te troski płone[7]
      Szatanowi zlecone[8];
      35
      Niech, uprzątnąwszy głowę[9],
      Mkną w skrzynię Fokarowę[10].
      A nam wina przynoście,
      Z wina dobra myśl roście;
      A frasunek podlany
      40
      Taje by śnieg zagrzany.

      Przypisy

      [1]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [2]

      Dosyć na dniu ma statek (…) ostatek — sens fragmentu: wystarczy już powagi w tym dniu, ostatek czasu poświęćmy zabawie. [przypis redakcyjny]

      [3]

      tu przymówki prazen (starop.) — tu (czyli na ziemi) wolny od napiętnowania. [przypis redakcyjny]

      [4]

      błędy (starop.) — głupstwa, sprawy niewarte zachodu. [przypis redakcyjny]

      [5]

      chłop — tu: mężczyzna, człowiek. [przypis redakcyjny]

      [6]

      rozciskać — rozrzucić (por. ciskać: rzucać). [przypis redakcyjny]

      [7]

      płony (starop.) — płonny, zbyteczny, daremny. [przypis redakcyjny]

      [8]

      szatanowi zlecone (przen.) — przeklęte. [przypis redakcyjny]

      [9]

      uprzątnąwszy głowę — wyprowadziwszy się z głowy. [przypis redakcyjny]

      [10]

      skrzynię Fokarowę — skrzynię Fokarów; chodzi o bankierską rodzinę Fuggerów. [przypis redakcyjny]