Kochanowski, Jan Pieśń XVII (Słońce już padło, ciemna noc nadchodzi...) http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/piesni-ksiegi-pierwsze Wilczek, Piotr Sekuła, Aleksandra Sutkowska, Olga Fundacja Nowoczesna Polska Renesans Liryka Pieśń Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN. http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/piesni-ksiegi-pierwsze-piesn-xvii Pieśni Jana Kochanowskiego księgi dwoje, Drukarnia Łazarzowa, Kraków, 1586 Domena publiczna - Jan Kochanowski zm. 1584 1655 xml text text 2009-07-07 pol http://redakcja.wolnelektury.pl/media/cover/image/3047.jpg Le case di ringhiera a Milano sono tutte belle, Mangiu@Flickr, CC BY 2.0 http://redakcja.wolnelektury.pl/cover/image/3047 Jan Kochanowski Pieśni, Księgi pierwsze Pieśń XVIIKs.1, Pieśń XVII --- pieśń jest oparta na motywach listu Penelopy do Ulissesa z Heroid Owidiusza. Wprowadzająca strofa pierwsza jest oryginalna.W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. Słońce już padłoSłońce (...) padło --- słońce zaszło; zapadło za horyzont., ciemna noc nadchodzi,/ Nie wiem, co za głos uszu mych dochodzi;/ Postoję małomało (starop.) --- trochę., a dowiem sie pewnie,/ Dlaczego płacze ta pani tak rzewnie. «Już to dziesiąte latolato (daw.) --- rok. niebo toczy,/ Jako me smutne zawsze płaczą oczy;/ A dokąd mi sie miły mój nie wróci,/ Żaden na świecie troski mej nie skróci. Już wszyscy inszy nazad przyjechali,/ Którzy nieszczęsnej Troje dobywali;/ Jam tylko sama bez męża została:/ Sroga Fortuna, ta mi go zajźrzałaFortuna (...) zajźrzała --- los pozazdrościł.. Bodaj był w ten czas, gdy do Sparty płynął,/ Ten cudzołożnikcudzołożnik --- chodzi tu o Parysa, który porwał Helenę, co stało się przyczyną wojny trojańskiej; z tej wojny wracał przez 10 lat Ulisses, na którego czeka skarżąca się tutaj Penelopa. na morzu zaginął!/ Uszłabych byłauszłabych była (starop.) --- uniknęłabym. tej ciężkiej żałości,/ Przed którą prawieprzed którą prawie --- z powodu której całkiem. schną dziś moje kościschną dziś moje kości --- zwrot przysłowiowy posiadający genezę biblijną, oznacza tęsknotę (,,usychanie" z tęsknoty), utratę sił z nią związaną.. Żona, Tęsknota, ŁzyJako ptak, kiedy towarzysza zbędziezbyć (tu: 3 os. lp: zbędzie) --- stracić.,/ Nigdy na rózdzena rózdze --- na gałęzi. zielonej nie siędzie,/ A między bory i pustymi lasy/ Sam jeden lata po swe wszystkie czasypo swe wszytkie czasy --- przez całe swoje życie., Tak ja, nieszczęsna, w jego niebytności/ Muszę być zawżdyzawżdy (starop.) --- zawsze. w trosce i w żałości;/ Chronię sie ludzichronię sie ludzi --- chronię się przed ludźmi; unikam ludzi., sama nie wiem czemu,/ Radam, gdy świadka nie mam płaczu swemu. Bałam sie zawżdy, póki wojna trwała,/ Alem wżdywżdy (starop.) --- przynajmniej. o nim, nieboga, słyszała;/ Teraz nie wiedzieć, gdzie po świecie błądzi,/ A wierne serce zawsze gorzej sądzigorzej sądzić --- spodziewa się czegoś złego.. Troszczą miętroszczyć (starop.) --- martwić, niepokoić, trapić; troszczą mię: trapią mnie., smutną, srogie morskie wody,/ Troszczą mię wiatry i złe niepogody,/ Troszcze mię wszystko, cokolwiek być może;/ Tobie go ja tam poruczamporuczać (starop.) --- oddawać pod opiekę, polecać., mój Boże! I to mi czasem na myśl więc przychodzi/ (Bo łacnołacno (starop.) --- bez trudu, łatwo., gdy chce, nieszczęście ugodzi),/ Że moje serce prózno sie frasuje,/ A on podobnopodobno --- być może. gdzie indziej miłuje. Źleć by mi płacił moje życzliwości,/ Bych miała doznać takiej niewdzięczności;/ Bodajbych pierwej ostatnieostatnie (starop.) --- ostatecznie. skonała,/ Niżli nowiny takiej doczekała! Aleć ja dufam jego szczerej cnocie,/ Że mię nie będzie chciał mieć w tym kłopocie;/ Będzie pamiętał i statecznie chował/ Miłość i wiarę, którą mi ślubował. Usilneusilny --- tu: silny, natarczywy. wiatry, co morzem władacie,/ Jesli też kiedy, co to miłość, znacie,/ Dodajcie mu tak szczęśliwego biegu,/ Że wrychle stanieże wrychle stanie --- żeby rychło (szybko) stanął. na ojczystym brzegu».