Kochanowski, Jan
Pieśń XVII (Słońce już padło, ciemna noc nadchodzi...)
http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/piesni-ksiegi-pierwsze
Wilczek, Piotr
Sekuła, Aleksandra
Sutkowska, Olga
Fundacja Nowoczesna Polska
Renesans
Liryka
Pieśń
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/piesni-ksiegi-pierwsze-piesn-xvii
Pieśni Jana Kochanowskiego księgi dwoje, Drukarnia Łazarzowa, Kraków, 1586
Domena publiczna - Jan Kochanowski zm. 1584
1655
xml
text
text
2009-07-07
pol
http://redakcja.wolnelektury.pl/media/cover/image/3047.jpg
Le case di ringhiera a Milano sono tutte belle, Mangiu@Flickr, CC BY 2.0
http://redakcja.wolnelektury.pl/cover/image/3047
Jan Kochanowski
Pieśni, Księgi pierwsze
Pieśń XVIIKs.1, Pieśń XVII --- pieśń jest oparta na motywach listu Penelopy do Ulissesa z Heroid Owidiusza. Wprowadzająca strofa pierwsza jest oryginalna.W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego.
Słońce już padłoSłońce (...) padło --- słońce zaszło; zapadło za horyzont., ciemna noc nadchodzi,/
Nie wiem, co za głos uszu mych dochodzi;/
Postoję małomało (starop.) --- trochę., a dowiem sie pewnie,/
Dlaczego płacze ta pani tak rzewnie.
«Już to dziesiąte latolato (daw.) --- rok. niebo toczy,/
Jako me smutne zawsze płaczą oczy;/
A dokąd mi sie miły mój nie wróci,/
Żaden na świecie troski mej nie skróci.
Już wszyscy inszy nazad przyjechali,/
Którzy nieszczęsnej Troje dobywali;/
Jam tylko sama bez męża została:/
Sroga Fortuna, ta mi go zajźrzałaFortuna (...) zajźrzała --- los pozazdrościł..
Bodaj był w ten czas, gdy do Sparty płynął,/
Ten cudzołożnikcudzołożnik --- chodzi tu o Parysa, który porwał Helenę, co stało się przyczyną wojny trojańskiej; z tej wojny wracał przez 10 lat Ulisses, na którego czeka skarżąca się tutaj Penelopa. na morzu zaginął!/
Uszłabych byłauszłabych była (starop.) --- uniknęłabym. tej ciężkiej żałości,/
Przed którą prawieprzed którą prawie --- z powodu której całkiem. schną dziś moje kościschną dziś moje kości --- zwrot przysłowiowy posiadający genezę biblijną, oznacza tęsknotę (,,usychanie" z tęsknoty), utratę sił z nią związaną..
Żona, Tęsknota, ŁzyJako ptak, kiedy towarzysza zbędziezbyć (tu: 3 os. lp: zbędzie) --- stracić.,/
Nigdy na rózdzena rózdze --- na gałęzi. zielonej nie siędzie,/
A między bory i pustymi lasy/
Sam jeden lata po swe wszystkie czasypo swe wszytkie czasy --- przez całe swoje życie.,
Tak ja, nieszczęsna, w jego niebytności/
Muszę być zawżdyzawżdy (starop.) --- zawsze. w trosce i w żałości;/
Chronię sie ludzichronię sie ludzi --- chronię się przed ludźmi; unikam ludzi., sama nie wiem czemu,/
Radam, gdy świadka nie mam płaczu swemu.
Bałam sie zawżdy, póki wojna trwała,/
Alem wżdywżdy (starop.) --- przynajmniej. o nim, nieboga, słyszała;/
Teraz nie wiedzieć, gdzie po świecie błądzi,/
A wierne serce zawsze gorzej sądzigorzej sądzić --- spodziewa się czegoś złego..
Troszczą miętroszczyć (starop.) --- martwić, niepokoić, trapić; troszczą mię: trapią mnie., smutną, srogie morskie wody,/
Troszczą mię wiatry i złe niepogody,/
Troszcze mię wszystko, cokolwiek być może;/
Tobie go ja tam poruczamporuczać (starop.) --- oddawać pod opiekę, polecać., mój Boże!
I to mi czasem na myśl więc przychodzi/
(Bo łacnołacno (starop.) --- bez trudu, łatwo., gdy chce, nieszczęście ugodzi),/
Że moje serce prózno sie frasuje,/
A on podobnopodobno --- być może. gdzie indziej miłuje.
Źleć by mi płacił moje życzliwości,/
Bych miała doznać takiej niewdzięczności;/
Bodajbych pierwej ostatnieostatnie (starop.) --- ostatecznie. skonała,/
Niżli nowiny takiej doczekała!
Aleć ja dufam jego szczerej cnocie,/
Że mię nie będzie chciał mieć w tym kłopocie;/
Będzie pamiętał i statecznie chował/
Miłość i wiarę, którą mi ślubował.
Usilneusilny --- tu: silny, natarczywy. wiatry, co morzem władacie,/
Jesli też kiedy, co to miłość, znacie,/
Dodajcie mu tak szczęśliwego biegu,/
Że wrychle stanieże wrychle stanie --- żeby rychło (szybko) stanął. na ojczystym brzegu».