Spis treści

    1. Tęsknota: 1
    2. Łzy: 1
    3. Żona: 1

    Jan KochanowskiPieśni, Księgi pierwszePieśń XVII[1][2]

    1
    Słońce już padło[3], ciemna noc nadchodzi,
    Nie wiem, co za głos uszu mych dochodzi;
    Postoję mało[4], a dowiem sie pewnie,
    Dlaczego płacze ta pani tak rzewnie.
    5
    «Już to dziesiąte lato[5] niebo toczy,
    Jako me smutne zawsze płaczą oczy;
    A dokąd mi sie miły mój nie wróci,
    Żaden na świecie troski mej nie skróci.
    Już wszyscy inszy nazad przyjechali,
    10
    Którzy nieszczęsnej Troje dobywali;
    Jam tylko sama bez męża została:
    Sroga Fortuna, ta mi go zajźrzała[6].
    Bodaj był w ten czas, gdy do Sparty płynął,
    Ten cudzołożnik[7] na morzu zaginął!
    15
    Uszłabych była[8] tej ciężkiej żałości,
    Przed którą prawie[9] schną dziś moje kości[10].
    Żona, Tęsknota, ŁzyJako ptak, kiedy towarzysza zbędzie[11],
    Nigdy na rózdze[12] zielonej nie siędzie,
    A między bory i pustymi lasy
    20
    Sam jeden lata po swe wszystkie czasy[13],
    Tak ja, nieszczęsna, w jego niebytności
    Muszę być zawżdy[14] w trosce i w żałości;
    Chronię sie ludzi[15], sama nie wiem czemu,
    Radam, gdy świadka nie mam płaczu swemu.
    25
    Bałam sie zawżdy, póki wojna trwała,
    Alem wżdy[16] o nim, nieboga, słyszała;
    Teraz nie wiedzieć, gdzie po świecie błądzi,
    A wierne serce zawsze gorzej sądzi[17].
    Troszczą mię[18], smutną, srogie morskie wody,
    30
    Troszczą mię wiatry i złe niepogody,
    Troszcze mię wszystko, cokolwiek być może;
    Tobie go ja tam poruczam[19], mój Boże!
    I to mi czasem na myśl więc przychodzi
    (Bo łacno[20], gdy chce, nieszczęście ugodzi),
    35
    Że moje serce prózno sie frasuje,
    A on podobno[21] gdzie indziej miłuje.
    Źleć by mi płacił moje życzliwości,
    Bych miała doznać takiej niewdzięczności;
    Bodajbych pierwej ostatnie[22] skonała,
    40
    Niżli nowiny takiej doczekała!
    Aleć ja dufam jego szczerej cnocie,
    Że mię nie będzie chciał mieć w tym kłopocie;
    Będzie pamiętał i statecznie chował
    Miłość i wiarę, którą mi ślubował.
    45
    Usilne[23] wiatry, co morzem władacie,
    Jesli też kiedy, co to miłość, znacie,
    Dodajcie mu tak szczęśliwego biegu,
    Że wrychle stanie[24] na ojczystym brzegu».

    Przypisy

    [1]

    Ks.1, Pieśń XVII — pieśń jest oparta na motywach listu Penelopy do Ulissesa z Heroid Owidiusza. Wprowadzająca strofa pierwsza jest oryginalna. [przypis redakcyjny]

    [2]

    W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

    [3]

    Słońce (…) padło — słońce zaszło; zapadło za horyzont. [przypis redakcyjny]

    [4]

    mało (starop.) — trochę. [przypis redakcyjny]

    [5]

    lato (daw.) — rok. [przypis redakcyjny]

    [6]

    Fortuna (…) zajźrzała — los pozazdrościł. [przypis redakcyjny]

    [7]

    cudzołożnik — chodzi tu o Parysa, który porwał Helenę, co stało się przyczyną wojny trojańskiej; z tej wojny wracał przez 10 lat Ulisses, na którego czeka skarżąca się tutaj Penelopa. [przypis redakcyjny]

    [8]

    uszłabych była (starop.) — uniknęłabym. [przypis redakcyjny]

    [9]

    przed którą prawie — z powodu której całkiem. [przypis redakcyjny]

    [10]

    schną dziś moje kości — zwrot przysłowiowy posiadający genezę biblijną, oznacza tęsknotę („usychanie” z tęsknoty), utratę sił z nią związaną. [przypis redakcyjny]

    [11]

    zbyć (tu: 3 os. lp: zbędzie) — stracić. [przypis redakcyjny]

    [12]

    na rózdze — na gałęzi. [przypis redakcyjny]

    [13]

    po swe wszytkie czasy — przez całe swoje życie. [przypis redakcyjny]

    [14]

    zawżdy (starop.) — zawsze. [przypis redakcyjny]

    [15]

    chronię sie ludzi — chronię się przed ludźmi; unikam ludzi. [przypis redakcyjny]

    [16]

    wżdy (starop.) — przynajmniej. [przypis redakcyjny]

    [17]

    gorzej sądzić — spodziewa się czegoś złego. [przypis redakcyjny]

    [18]

    troszczyć (starop.) — martwić, niepokoić, trapić; troszczą mię: trapią mnie. [przypis redakcyjny]

    [19]

    poruczać (starop.) — oddawać pod opiekę, polecać. [przypis redakcyjny]

    [20]

    łacno (starop.) — bez trudu, łatwo. [przypis redakcyjny]

    [21]

    podobno — być może. [przypis redakcyjny]

    [22]

    ostatnie (starop.) — ostatecznie. [przypis redakcyjny]

    [23]

    usilny — tu: silny, natarczywy. [przypis redakcyjny]

    [24]

    że wrychle stanie — żeby rychło (szybko) stanął. [przypis redakcyjny]