Kochanowski, Jan Pieśń X (Kto mi dał skrzydła, kto mię odział pióry...) http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/piesni-ksiegi-pierwsze Wilczek, Piotr Sekuła, Aleksandra Sutkowska, Olga Fundacja Nowoczesna Polska Renesans Liryka Pieśń Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN. http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/piesni-ksiegi-pierwsze-piesn-x Pieśni Jana Kochanowskiego księgi dwoje, Drukarnia Łazarzowa, Kraków, 1586 Domena publiczna - Jan Kochanowski zm. 1584 1655 xml text text 2009-07-07 pol http://redakcja.wolnelektury.pl/media/cover/image/3040.jpg White sunset, torremountain@Flickr, CC BY 2.0 http://redakcja.wolnelektury.pl/cover/image/3040 Jan Kochanowski Pieśni, Księgi pierwsze Pieśń XKs. 1, Pieśń X --- początek pieśni jest parafrazą ody Horacego (Carmina II 20) noszącej tytuł Ad Maecenatem (Do Mecenasa); parafraza całości --- Ks. 2, Pieśń XXIII; por. też Carmina I 12.W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. Kto mi dał skrzydła, kto mię odział pióryodziać pióry --- pokryć piórami./ I tak wysoko postawił, że z góry/ Wszystek świat widzę, a sam, jako trzeba,/ Tykam sie nieba? To li jest ogień on nieugaszony/ Złotego słońca, które, nieskończony/ Bieg bieżąc, wrotnewrotny --- wracający. od początku świata/ Prowadzi lata? To li jest on krąg odmiennej światłościkrąg odmiennej światłości --- przen. księżyc.,/ Wódz gwiazd roźlicznych i sprawca żyznościsprawca żyzności --- Diana, bogini księżyca, była też boginią płodności i urodzaju.?/ Słyszę głos wdzięczny; prze Bóg, a na jawi,/ Czy mię sen bawiprze Bóg, a na jawi, / Czy mię sen bawi? (starop.) --- na Boga, czy to jawa, czy też zwodzi mnie sen?? Tu, widzę, ani ciemne mgły dochodzą,/ Ani śnieg, ani zimne grady szkodzą;/ Wieczna pogoda, dzień na wszystki strony/ Trwa nieskończony. Godne pałace Twojej wielmożności,/ Panie, a jakiej cnota dostojności,/ Widzę na oko, bowiem wedle Ciebie/ Ma miejsce w niebie. Kto by cię nie znał, Lechu SłowianinieLech Słowianin --- nawiązanie do legendarnego władcy Polski umieszczonego tu w niebie.,/ Któryś napierwej zasiadł w tej krainie/ I opanował męstwem swoim mocne/ Brzegi północne? KrokaKrok --- Krak, Krakus, legendarny założyciel Krakowa. patrz, jako siedząc tak wysoko,/ Przedsię ku miastu swemu skłania oko;/ Wandę wydawa ubiór, bo z postawy/ Zda sie mąż prawy. Tu i fortelny Przemysłfortelny Przemysł --- przebiegły Przemysław (Lestko I), przedhistoryczny polski książę, według legendy pokonał wojska Aleksandra Wielkiego umieszczając na drzewach malowane tarcze, ku którym zwabił żołnierzy wroga. jest wniesiony,/ I ten, co dostał trefunkiem koronyten, co dostał trefunkiem korony --- Lestko II wygrał wyścig jeździecki po koronę, mimo że jego przeciwnik wyłożył trasę biegu żelaznymi kolcami.,/ Doźrzawszy zdrady, gdzie koń prędkonogi/ Biegł zawód drogiBiegł zawód drogi --- biegł w zawody o cenną (drogą) rzecz.. Bóg fałszu nie chce; a jako miłuje/ Sprawiedliwego, Piast i dziś to czuje,/ Bo mieszka w niebie, a jego cne plemię/ Rządziło zięmię. ZemowitZemowit --- Siemowit, syn Piasta, legendarnego założyciela dynastii. stoi wedla ojca prawie,/ Z drugimi równo: ty wysszej, MiecławieMiecław --- chodzi o Mieszka I.,/ Którego sprawą chrześcijański zakonzakon (daw.) --- prawo./ Podan Polakom. Tuż po nim widzę mężne Bolesławymężne Bolesławy --- chodzi o Bolesława Chrobrego i Krzywoustego, może również Śmiałego.,/ Prze których dzielność i stateczne sprawy/ Polska szeroko swych granic pomknęła/ I serce wzięłaserce wzięła --- nabrała serca, odwagi.. W tejże jest liczbie on zakonnik świętyzakonnik święty --- Kazimierz I Odnowiciel, zwany też Mnichem.,/ Z cięniów klasztornych na królestwo wzięty./ Są dwa Leszczkowiedwa Leszczkowie --- dwóch Leszków: Leszek Biały i Leszek Czarny.; jest król wzrostem mały,/ Ale mąż śmiałykról wzrostem mały --- Władysław Łokietek.. Widzę Jagiełła i dwu Kazimierzudwu Kazimierzu (daw. forma B.)--- dwóch Kazimierzy: Kazimierza Wielkiego i Kazimierza Jagiellończyka./ Dobrych tak w boju, jako i w przymierzu;/ Widzę i ciebie, gwiaździe równym prawie,/ Cny WładysławieWładysław --- chodzi o Władysława Warneńczyka.. Tu też jest Olbracht; król serca wielkiego;/ Tuż z Aleksandrem SygmuntSygmunt --- Zygmunt (Zygmunt I Stary)., za którego/ Polska zakwitła, a po długim boju/ Wytchła w pokoju. Szlachetne dusze, które swej dzielności/ Macie zapłatę niebieskie radości,/ Życzcie ojczyźnie, aby wam rodziła/ Podobnych siła. A ten, co po wasten, co po was --- następca tronu, Zygmunt II August. dziś państwo sprawuje,/ Niechaj fortunnie i zdrów nam panuje;/ A zwierzonego nie wzdawa opiekuNiechaj (...) zwierzonego nie wzdawa opieku --- niech nie oddaje powierzonej mu odpowiedzialności.,/ Aż pełen wieku!