Spis treści

      Jan KochanowskiPieśni, Księgi pierwszePieśń II[1]

      1
      Serce roście patrząc[2] na te czasy!
      Mało przed tym[3] gołe były lasy,
      Śnieg na ziemi wysszej[4] łokcia leżał[5],
      A po rzekach wóz nacięższy zbieżał[6].
      5
      Teraz drzewa liście na sie wzięły,
      Polne łąki pięknie zakwitnęły;
      Lody zeszły, a po czystej wodzie
      Idą statki i ciosane łodzie.
      Teraz prawie[7] świat sie wszystek śmieje,
      10
      Zboża wstały, wiatr zachodny wieje;
      Ptacy sobie gniazda omyślają[8],
      A przede dniem śpiewać poczynają.
      Ale to grunt wesela prawego[9],
      Kiedy człowiek sumnienia całego[10]
      15
      Ani czuje w sercu żadnej wady,
      Przecz[11] by sie miał wstydać swojej rady[12].
      Temu wina nie trzeba przylewać
      Ani grać na lutni, ani śpiewać;
      Będzie wesół, byś chciał, i o wodzie,
      20
      Bo sie czuje prawie na swobodzie[13].
      Ale kogo gryzie mól zakryty,
      Nie idzie mu w smak obiad obfity;
      Żadna go pieśń, żadny głos nie ruszy,
      Wszystko idzie na wiatr mimo uszy.
      25
      Dobra myśli, której nie przywabi,
      Choć kto ściany drogo ujedwabi,
      Nie gardź moim chłodnikiem chróścianym[14],
      A bądź ze mną, z trzeźwym i z pijanym!

      Przypisy

      [1]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [2]

      serce roście patrząc — serce rośnie, gdy się patrzy (inne znaczenie daw. imiesłowu). [przypis redakcyjny]

      [3]

      mało przed tym (starop.) — niedawno. [przypis redakcyjny]

      [4]

      wysszej — wyżej. [przypis edytorski]

      [5]

      Śnieg (…) wysszej łokcia leżał — warstwa śniegu była grubsza niż na łokieć, tj. ok. 60 cm. [przypis edytorski]

      [6]

      zbieżał (starop.) — przejechał. [przypis redakcyjny]

      [7]

      prawie (starop.) — naprawdę, prawdziwie. [przypis redakcyjny]

      [8]

      omyślać (starop.; tu forma 3 os. lm: omyślają) — obmyślać, projektować. [przypis redakcyjny]

      [9]

      grunt wesela prawego — podstawa prawdziwej radości. [przypis redakcyjny]

      [10]

      Kiedy człowiek sumnienia całego — kiedy człowiek ma czyste sumienie. [przypis redakcyjny]

      [11]

      przecz (starop.) — dlaczego. [przypis redakcyjny]

      [12]

      rada — myśl, postanowienie, zamiar. [przypis redakcyjny]

      [13]

      na swobodzie — tu: wolny od trosk. [przypis redakcyjny]

      [14]

      chłodnik chróściany — altana z gałęzi. [przypis redakcyjny]