Mickiewicz, Adam Zima miejska http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/sonety-odeskie Sekuła, Aleksandra Niedziałkowska, Marta Dąbek, Katarzyna Fundacja Nowoczesna Polska Romantyzm Liryka Wiersz Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN. http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/sonety-odeskie-zima-miejska http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=2476 Adam Mickiewicz, Poezje. [T. 1], Wiersze młodzieńcze; Ballady; Grażyna, Krakowska Spółdz. Wydawnicza, Kraków [1919] Domena publiczna - Adam Mickiewicz zm. 1855 1926 xml text text 2010-04-15 pol http://redakcja.wolnelektury.pl/media/dynamic/cover/image/1288.jpg Turbo, Dominic's pics@Flickr, CC BY 2.0 http://redakcja.wolnelektury.pl/cover/image/1288 Adam Mickiewicz Zima miejskaZima miejska --- wiersz ukazał się w ,,Tygodniku Wileńskim" 15 lipca 1818 roku; był to pierwszy opublikowany wiersz Mickiewicza. Zima, Miasto, Zabawa, RadośćPrzeszły dżdże wiosny, zbiegło skwarne lato/ I przykre miastu jesienne potopy,/ Już bruk, ziębiącą obleczony szatą,/ Od stalnej Fryzów niekrzesany stopystalna Fryzów stopa --- podkowa koni fryzyjskich.. Więzieni słotąsłota --- długotrwały deszcz. w domowej katuszy,/ Dziś na swobodne gdy wyjrzym powietrze,/ Londyński pojazdlondyński pojazd --- angielska kareta. tarkotemtarkot --- dziś: terkot. nie głuszy/ Ani nas kręgi zbrojnymikręgi zbrojnymi --- okutymi kołami. rozetrze. Witaj narodom miejskimnarody miejskie --- mieszkańcy miast. pora błoga!/ Już i Niemeńców, i sąsiednich LechówNiemeńcy, Lechowie --- Litwini i Polacy./ Tu szuka ciżbaciżba --- wielka liczba stłoczonych ludzi; tłum., tysiącami mnoga,/ Zbiegłych Dryjadomdriada (mit.gr.) --- nimfa leśna żyjąca w drzewie. i Faunomfaun (mit.rzym) --- lubieżny bożek leśny. uśmiechów. Tu wszystko czerstwiczerstwy --- zdrowy, krzepki; czerstwić: przydawać zdrowia, siły., weseli, zachwyca,/ Czy ciągnę tchnienie, co się zimnem czyści,/ Czy na niebieski zmysłniebieski zmysł --- niebo. podniosę licalico --- twarz.,/ Czyliczyli --- tu: czy; czy też. się śnieżnej przypatruję kiściśnieżna kiść --- płatek.. Jedna z nich pływa w niepewnym żywiole,/ Druga ciężarem sporszasporszy --- większy. już osiadła;/ Tą wiatr poleciał stwardniałe kryć role/ Albo pobielić WilijiWilia --- rzeka na Białorusi i Litwie, prawy dopływ Niemna, przepływa przez Wilno. źwierciadłaźwierciadło --- dziś: zwierciadło.. Zima, Wieś, MiastoLecz kogo siołosioło (daw.) --- osiedle wiejskie. dzisiejsze uwięzi,/ Zmuszony widzieć łyse gór wiszarywiszar (poet.) --- urwisko, przepaść.,/ Grunt dziki, knieję nagimi gałęzi/ Nie silnąnie silną --- nie mającą siły. zimne podźwignąć ciężaryzimne ciężary --- obfity śnieg. Taki, gdy smutna ciągnie się minuta,/ Wreszcie zmieniony kraj porzuca z żalem/ I dając chętnie Cererę za Plutadając (...) Cererę za Pluta --- zamieniając zboże na pieniądze; Ceres, Cerera (mit.rzym): bogini płodności, rolnictwa i urodzaju; Plutos (mit.gr.): bóg bogactwa.,/ Pędzi wóz ku nam ciężarny metalem. Tu go przyjmują gościnne podwojepodwoje --- drzwi; zwykle: okazałe, dwuskrzydłowe.,/ Rzeźbą i farbą odziany przybytek,/ Tutaj rolnicze przepominaprzepominać --- tu: zapominać. znoje/ W pieszczonym gronie czarownych CharytekCharytki --- gr. Charyty, rzym. Gracje: boginie wdzięku, piękna i radości.. Miasto, Zima, ZabawaNa wsi, zaledwie czarna noc rozrzednie,/ Każe wrazwraz --- tu: zaraz. Ceres wczesny witać ranek,/ Tu, chociaż słońce zajmie nieba średnie,/ Śpię atłasowych pod cieniem firanek. Lekkie nareszcie oblókłszyoblec --- założyć, ubrać. nankinynankin --- strój poranny; nazwa od materiału, z którego stroje takie wykonywano, produkowanego w Chinach, w mieście Nankin.,/ Modnej młodzieży przywoływamprzywoływam --- dziś: przywołuję koło;/ Strojem poranne zbywamy godziny/ Albo rozmową bawim się wesołą. Ten w lśniący kryształlśniący kryształ --- lustro. włożywszy oblicze,/ Wschodnim balsamemwschodni balsam --- pomada. złoty kędzior pieści;/ Drugi stambulskie oddycha goryczestambulskie oddycha gorycze --- pali tytoń.,/ Lub pije z chińskich ziół ciągnione treściz chińskich ziół ciągnione treści --- herbata.. A kiedy chwila dwunasta nadbieży,/ Wraz do śliskiego wstępuję powozuśliski powóz --- sanie.,/ Sobol lub rosmakSobol lub rosmak --- futro z soboli lub rosomaków. moje barki jeży/ I sutosuto --- obficie. zdobiąc, nie dopuszcza mrozu. Alkohol, ObyczajeNa sali orszak przywitam wybrany,/ Wszyscy siadają za biesiadnym stołem,/ W kolej szląszlą --- ślą. pełne smaków porcelany/ I sztucznymsztuczny (daw.) --- wyrafinowany, sporządzony według prawideł jakiejś sztuki. morząmorzyć --- uśmiercać, zabijać; tu: zaspokajać. apetyt żywiołem. Pijemy węgrzynwęgrzyn (daw.) --- słodkie wino węgierskie., mocny setnymsetny (daw.) --- znakomity, wyborny; węgrzyn mocny setnym latem: stuletnie, mocne wino. latem,/ Wrą po kryształach koniaki i ponczeponcz --- gorący napój alkoholowy przyrządzany z wina, araku, rumu lub innego alkoholu oraz z herbaty, soku cytrynowego, cukru i przypraw korzennych.;/ Płcipłci (daw. M. lp.) --- płeć. piękna gasi pragnienie muszkatemmuszkat --- a. muszkatel: słodkie, aromatyczne wino deserowe.,/ Co dając rzeźwość, myśli nie zaplącze. A gdy się trunkiem zaiskrzą źrenice,/ Dowcipne, czułe wszystkim płyną słowa,/ Niejeden uwdziękuwdzięk --- wdzięk. zarumieni lice,/ Niejedna wzrokiem zapala się głowa. Nareszcie słońce zniżone zagasło,/ Rozsiewa mroki dobroczynna zima,/ Boginie dają do rozjazdu hasło,/ Zagrzmiały schody i już gości nie ma. Którzy są z szczęściem poufali ślepem,/ Pod twój znak idą, królu Faraoniefaraon --- dawna gra w karty../ Lub zręczni lekkim wykręcać oszczepemlekki oszczep --- tu: kij bilardowy.,/ Pędzą po suknach wytoczone słoniepędzą po suknach wytoczone słonie --- w bilard grano kulami z kości słoniowej.. A gdy noc ciemne rozepnie zasłony/ I szklannym światłemszklannym światłem --- światłem w szybach. błysną kamienice,/ Młodzież, dzień kończąc wesoło spędzony,/ Tysiączną saniątysiączną sanią --- tysiącami sań. szlifuje ulice.