Spis treści

    1. Interes: 1
    2. Kobieta: 1
    3. Korzyść: 1 2
    4. Wojna: 1
    5. Wspomnienia: 1
    6. Żona: 1 2

    Adam MickiewiczTrzech Budrysów Ballada litewska

    1
    Stary Budrys trzech synów, tęgich jak sam Litwinów,
    Na dziedziniec przyzywa i rzecze:
    «Wyprowadźcie rumaki i narządźcie kulbaki[1],
    A wyostrzcie i groty, i miecze.
    5
    Wojna, Korzyść, InteresBo mówiono mi w Wilnie, że otrąbią niemylnie
    Trzy wyprawy na świata trzy strony:
    Olgierd[2] ruskie posady[3], Skirgiełł[4] Lachy sąsiady,
    A ksiądz[5] Kiejstut[6] napadnie Teutony[7].
    Wyście krzepcy[8] i zdrowi, jedźcie służyć krajowi,
    10
    Niech litewskie prowadzą was bogi!
    Tego roku nie jadę, lecz jadącym dam radę,
    Trzej jesteście i macie trzy drogi.
    Jeden z waszych biec musi za Olgierdem ku Rusi,
    Ponad Ilmen[9], pod mur Nowogrodu;
    15
    Tam sobole ogony[10] i srebrzyste zasłony,
    I u kupców tam dziengi[11] jak lodu.
    Niech zaciągnie się drugi w księdza Kiejstuta cugi,
    Niechaj tępi Krzyżaki psubraty;
    Tam bursztynów jak piasku, sukna cudnego blasku
    20
    I kapłańskie w brylantach ornaty[12].
    Za Skirgiełłem niech trzeci poza Niemen przeleci
    Nędzne znajdzie tam sprzęty domowe;
    Ale za to wybierze dobre szable, puklerze[13]
    I mnie stamtąd przywiezie synowę.
    25
    KobietaBo nad wszystkich ziem branki[14] milsze Laszki kochanki,
    Wesolutkie jak młode koteczki,
    Lice bielsze od mleka, z czarną rzęsą powieka,
    Oczy błyszczą się jak dwie gwiazdeczki.
    Wspomnienia, ŻonaStamtąd ja przed półwiekiem, gdym był młodym człowiekiem,
    30
    Laszkę sobie przywiozłem za żonę;
    A choć ona już w grobie, jeszcze dotąd ją sobie
    Przypominam, gdy spojrzę w tę stronę».
    Taką dawszy przestrogę, błogosławił na drogę;
    Oni wsiedli, broń wzięli, pobiegli.
    35
    Idzie jesień i zima, synów nié ma i nié ma,
    Budrys myślał, że w boju polegli.
    Korzyść, ŻonaPo śnieżystej zamieci do wsi zbrojny mąż leci,
    A pod burką wielkiego coś chowa.
    «Ej to kubeł, w tym kuble nowogrodzkie są ruble?»
    40
    — «Nie, mój ojcze, to Laszka synowa!»
    Po śnieżystej zamieci do wsi zbrojny mąż leci,
    A pod burką wielkiego coś chowa.
    «Pewnie z Niemiec, mój synu, wieziesz kubeł bursztynu?»
    — «Nie, mój ojcze, to Laszka synowa!»
    45
    Po śnieżystej zamieci, do wsi jedzie mąż trzeci;
    Burka[15] pełna, zdobyczy tam wiele;
    Lecz nim zdobycz pokazał, stary Budrys już kazał
    Prosić gości na trzecie wesele.

    Przypisy

    [1]

    kulbaka — wysokie siodło z szerokimi łękami tj. wygiętymi łukowato do góry częściami stelażu ograniczającymi siodło z przodu i z tyłu. [przypis edytorski]

    [2]

    Olgierd — wielki książę litewski, panował w latach 1345–1377. [przypis edytorski]

    [3]

    posady — tu: osady, posiadłości. [przypis edytorski]

    [4]

    Skirgiełł — brat Władysława Jagiełły, panował w latach 1387–1392. [przypis edytorski]

    [5]

    ksiądz — daw. forma: książę. [przypis edytorski]

    [6]

    Kiejstut — książę trocki, syn Giedymina, brat Olgierda, z którym współrządził Litwą od 1345 r., wielki książę litewski w latach 1381–1382. [przypis edytorski]

    [7]

    Teutony — Niemcy; tu: zakon krzyżacki; dziś popr. forma B. lm. Teutonów (od M. lm. Teutoni). [przypis edytorski]

    [8]

    krzepki — silny; tu forma M. lm: krzepcy. [przypis edytorski]

    [9]

    Ilmen — jezioro na płd. od Petersburga, w pobliżu którego leży Nowogród Wielki. [przypis edytorski]

    [10]

    soból — ssak drapieżny z rodziny łasicowatych o jedwabistym, gęstym i wysoko cenionym futrze. [przypis edytorski]

    [11]

    dzienga (z ros.) — pieniądze. [przypis edytorski]

    [12]

    ornat — w liturgii rzymskokatolickiej: wierzchnia szata używana przez księdza podczas odprawiania mszy. [przypis edytorski]

    [13]

    puklerz — okrągła, wypukła tarcza stanowiąca dawniej część uzbrojenia jazdy. [przypis edytorski]

    [14]

    branka — kobieta uprowadzona w niewolę jako łup wojenny. [przypis edytorski]

    [15]

    burka — dawne wierzchnie okrycie w formie peleryny z kapturem, zwykle używane podczas podróży. [przypis edytorski]