Spis treści

    1. Cierpienie: 1
    2. Dziecko: 1
    3. Historia: 1
    4. Klęska: 1
    5. Los: 1 2
    6. Matka: 1 2
    7. Matka Boska: 1
    8. Niewola: 1
    9. Pamięć: 1
    10. Polak: 1
    11. Pozory: 1
    12. Syn: 1
    13. Tajemnica: 1
    14. Trucizna: 1
    15. Walka: 1 2
    16. Wróg: 1
    17. Wąż: 1
    18. Zabawa: 1
    19. Zmartwychwstanie: 1

    Adam MickiewiczDo matki Polki

    1
    Matka, Syn, Polak, Los, HistoriaO matko Polko! gdy u syna twego
    W źrenicach błyszczy genijuszu[1] świetność;
    Jeśli mu patrzy z czoła dziecinnego
    Dawnych Polaków duma i szlachetność;
    5
    Jeśli rzuciwszy rówieśników grono,
    Do starca bieży, co mu dumy pieje[2];
    Jeżeli słucha z głową pochyloną,
    Kiedy mu przodków powiadają dzieje:
    Matka, Matka Boska, Cierpienie, Walka, ZmartwychwstanieO matko Polko! źle się twój syn bawi!
    10
    Klęknij przed Matki Bolesnej obrazem,
    I na miecz patrzaj, co Jej serce krwawi:
    Takim wróg piersi twe przeszyje razem!
    Bo choć w pokoju zakwitnie świat cały,
    Choć się sprzymierzą rządy, ludy, zdania:
    15
    Syn twój wyzwany do boju bez chwały
    I do męczeństwa… bez zmartwychpowstania.
    Wąż, Pozory, Trucizna, TajemnicaKażże mu wcześnie w jaskinią samotną
    Iść na dumanie… zalegać rohoże[3],
    Oddychać parą zgniłą i wilgotną
    20
    I z jadowitym gadem dzielić łoże.
    Tam się nauczy pod ziemię kryć z gniewem
    I być jak otchłań w myśli niedościgły;
    Mową truć z cicha, jak zgniłym wyziewem,
    Postać mieć skromną, jako wąż wystygły.
    25
    Dziecko, Zabawa, Los, NiewolaNasz Odkupiciel, dzieckiem w Nazarecie,
    Piastował krzyżyk, na którym świat zbawił:
    O matko Polko! ja bym twoje dziecie[4]
    Przyszłymi jego zabawkami bawił.
    Walka, Wróg, Klęska, PamięćWcześnie mu ręce okręcaj łańcuchem,
    30
    Do taczkowego każ zaprzęgać woza,
    By przed katowskim nie zbladnął obuchem[5],
    Ani się spłonił[6] na widok powroza[7];
    Bo on nie pójdzie, jak dawni rycerze,
    Utkwić zwycięski krzyż w Jeruzalemie,
    35
    Albo jak świata nowego żołnierze
    Na wolność orać, krwią polewać ziemię.
    Wyzwanie przyszle[8] mu szpieg nieznajomy,
    Walkę z nim stoczy sąd krzywoprzysiężny;
    A placem boju będzie dół kryjomy,
    40
    A wyrok o nim wyda wróg potężny.
    Zwyciężonemu za pomnik grobowy
    Zostaną suche drewna szubienicy,
    Za całą sławę krótki płacz kobiecy
    I długie, nocne rodaków rozmowy.

    Pisałem na drodze do Genui 1830.

    Przypisy

    [1]

    genijusz — dziś popr.: geniusz. [przypis edytorski]

    [2]

    dumy pieje — śpiewa dumy; mówi o przeszłości. [przypis edytorski]

    [3]

    rohoża (daw.) — rogoża; mata pleciona z sitowia, łyka lub innych łodyg. [przypis edytorski]

    [4]

    dziecie — dziś popr.: dziecię. [przypis edytorski]

    [5]

    obuch — tępo zakończona część niektórych narzędzi, np. siekiery, znajdująca się po drugiej stronie ostrza. [przypis edytorski]

    [6]

    spłonić się — oblać się rumieńcem. [przypis edytorski]

    [7]

    powróz — gruby sznur skręcony z włókna. [przypis edytorski]

    [8]

    przyszle — dziś popr.: przyśle. [przypis edytorski]