Renata Marciniak

Mord o świcie





Pamięci nocą wywleczonych i pomordowanych przez gestapowców na ulicach getta w Warszawie 17 kwietnia 1942

Przyszli po północy
Grzeczni z jaszczurczym spojrzeniem
Papieros zgnieciony w ustach
I szept syczący:
— Paaan z nami —
I gest znaczący
Odpowiedź dano milczeniem.
    …Na ulicy granat lakieru samochodu
    Pokłócił się z granatem nieba, które było z lodu…
Jak lokaje układnie otworzyli drzwi
Lekko popchnęli
Miękkie oparcie foteli
Wessało ciało.

…Za oknami kryształowych szyb szarzało…
O czym myśleć może
Żyjący jeszcze trup?
Że za chwilę czeka go grób?
    …Myśli, że wcale nie skrzypią resory auta
    Gdy świt noc żegna
    Że benzyna w zbiorniku się zbełta
    Nim limuzyna życia stanie…
U zbiegu ulic, gdzie ślepe jeszcze
Od nocy
Okna kamienic
Milcząc świadczyły,
Wypchniętego z auta
Schwytano w świetlny uścisk
Skrzyżowanych reflektorów;
Stanęło warczące serce samochodowe motoru.
Chwila napięcia u progu wstającego ranka
…I głośny, padającego ciała stuk
Z suchym trzaskiem rewolwerowej kuli
Odbił się echem w czyimś sercu
Może nawet gdzieś daleko
Aż na drugiej półkuli
To ciało co padło jak wykrzyknik proste
I w wielki pytajnik zgięte
Napotka na świecie dusze tym przejęte
I odzew: «Śpieszymy z pomocą».
    …A tymczasem nocą
    Posokę ludzkich trzew
    Z moczem końskim
    Razem w rynsztok
    Miotłą stróżowską zepchnięto…
I tylko świt wstał czerwony
Na niebieskim tle.

(Getto) Warszawa, kwiecień 1942 r.




-----
Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, dostępna jest na stronie wolnelektury.pl.
Wersja lektury w opracowaniu merytorycznym i krytycznym (przypisy i motywy) dostępna jest na stronie https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/marciniak-mord-swiecie/.

Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Wolne Lektury.

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3: https://artlibre.org/licence/lal/pl/
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych.
Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur: https://wolnelektury.pl/info/zasady-wykorzystania/
Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Tekst opracowany na podstawie: Pieśń ujdzie cało..., red. Michał M. Borwicz, wyd. Ośrodek Brama Grodzka, Lublin 2012.

Wydawca: Fundacja Wolne Lektury

Publikacja zrealizowana w ramach biblioteki Wolne Lektury (https://www.wolnelektury.pl). Dołożyliśmy wszelkich starań, żeby ustalić aktualną tożsamość i dokładną datę śmierci autorki, ale nie było to możliwe. Przyjmujemy, że utwór ten jest w domenie publicznej — bądź autorka zmarła 70 lub więcej lat temu, bądź pierwsze rozpowszechnienie nastąpiło 70 lub więcej lat temu, a brak danych o tożsamości (imieniu i nazwisku zmienionym w czasie wojny, po niej, lub przyjętym po emigracji) każe traktować te utwory jako pisane przez autora, którego twórca nie jest znany (Art. 36(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 r.). Jeżeli ktokolwiek posiada informacje o tożsamości i/lub dokładnej dacie śmierci autorki, bardzo prosimy o kontakt. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego. Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Fundację Wolne Lektury.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Aleksandra Sekuła, Maria Świetlik.