Spis treści

    Dzięka Opatrzności wiecznej za sztukę chleba
  1. Umiarkowanie: 1

Wespazjan KochowskiPsalmodia polskaPsalm IV

Dominus regit me, nihil mihi deerit[1].

Psalm 22[2]

Dzięka[3] Opatrzności wiecznej za sztukę chleba

1

Pan mię dogląda i rządzi, na miejscu paszy posadził mię i za łaską jego na niczem mi nie schodzi.

2

On mi udzielił mierny strumyczek do napoju i chciał, abym w pragnieniu posilony zostawał, uważając[4] jednak, od kogo te pomocy[5] życia biorę.

3

Bom nieostrożny fortunę jakąś sobie w myślach rysował, rozumiejąc, że mię te fawory potykają od ślepego bożyszcza, a nie od Boga prawego, który wszystko mając, wszystko daje, a wszystko mogąc, co dał, odebrać może.

4

I byłem w tem rozumieniu jako bydlę jakie żujące trawę albo marna świnia, która żerem się pasząc[6], nie uważa skąd ta pasznia[7] pochodzi?

5

Teraz nieco przyszedłszy do siebie, przyznaję, o Boże, że z Ciebie, niezbrodzonego[8] dobroci morza, wszystkiego dobrego początek, który nie tylko żeś sam jeden dobry, ale i owszem samą dobrocią jesteś.

6

Ta dobroć nie zastanawia[9] się w nieograniczonem bóstwie, ale jako rzeka strumienie toczy: wielkie, gdy świat buduje, większe, gdy człowieka tworzy, niezmierne, gdy Boga człowiekiem mieć chciała.

7

Ach jakoż Cię za to wielbić trzeba Panie! Jako wywyższać za tak niesłychane uczynności.

8

Więc i ja mizerny upadam przed majestatem Twoim, dziękując Imieniowi[10] Twemu świętemu, które jako straszne z sprawiedliwości, tak chwalebne jest z dobroci.

9

Bo gdy na każdy dzień uważam[11] dzieła Twoje boskie, we wszystkiem widzę niepojętą mądrość, ale też i w udzieleniu obejścia każdemu niedoścignioną opatrzność.

10

Oto który wróblika na dachu sadzasz, a pod stropami budynków gnieździć się jaskółce pozwoliłeś, i mnieś[12] też Panie udzielił kawałek ziemi, którym bym się gnarował[13].

11

Inszym[14] Meksyk zasuty[15] złotem, i jedwabnorodne niech będą perskich towarów intraty[16]; ja się według udzielenia Twego kontentuję krwawą rodziców pracą.

12

Dosyć, mój Panie, i za to, niegodny więcej dziękuję, wielbię Imię Twoje, że według miary i potrzeby substancyjkę mając, na niczem mi nie schodzi.

13

Dałeś mi według stawu groblą[17]: a ja też mam zadosyć, że i z domowymi na czczo spać nie idę.

14

Od pierwszego bowiem rozumu wzięcia, aż do tej szóstego krzyżyka siwizny za łaską bożą nie wiem, co to w klątwie być albo kondemnatom[18] sądowym okupywać się grzywnami.

15

Śmierć moja u sądu oczyma świecić; dopieroż o basarynki[19] nigdym się nie zgadzał[20], anim[21] za jawne zbrodnie nie zajednywał wieży[22].

16

Ale pono[23] gdy się z tego chlubię, grzeszę; nie rozumiem jednak, abym grzeszył, gdy to Opatrzności boskiej przypisuję.

17

Zwydrzałbym był bowiem większemi dostatkami obłożony i jako szkapa zbytnim wytuczony obrokiem, wierzgałbym przeciw Zakonowi.

18

Tyś Panie kazał: nie zabijaj; a ja w niezgodzie nie sfolgowałbym był[24] bliźniemu, ufając w złocie i w depozytach bogatych.

19

UmiarkowanieZaczem dzieło opatrzności Twojej wyznaję, żeś w terminach mierności mając mię, jakoś nie chciał, abym w ostatniem ubóstwie rozpaczał, tak i w zbytnich nie brykał dostatkach.

20

Mizerne dostatki, które jako cantharides[25] błyszczycie się w nocy, a jak dzień żadnego nie macie pozoru, tracąc zmyślonego ognia widziadło.

21

Miejże w nazwisku, bogaczu, Boga: ja go w złotej mierności szukam, i tą drogą do Niego przejść usiłuję.

22

Chwała Ojcu, i Synowi, i Duchowi świętemu etc[26].

Przypisy

[1]

Dominus regit me, nihil mihi deerit (łac.) — Pan jest moim pasterzem, nie brak mi niczego; Psalm 23 (22). [przypis edytorski]

[2]

Psalm 22 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 23. [przypis edytorski]

[3]

dzięka (daw.) — podzięka; dziękczynienie. [przypis edytorski]

[4]

uważając — tu: zwracając uwagę, pamiętając. [przypis edytorski]

[5]

pomocy — daw. forma B.lm, dziś: pomoce. [przypis edytorski]

[6]

pasząc się — daw. forma, dziś: pasąc się. [przypis edytorski]

[7]

pasznia (daw.) — pasza. [przypis edytorski]

[8]

niezbrodzony — nie do przejścia w bród. [przypis edytorski]

[9]

zastanawiać się (daw.) — zatrzymywać się, stawać, ustawać. [przypis edytorski]

[10]

imieniowi (daw. forma) — dziś: imieniu. [przypis edytorski]

[11]

uważać — tu: rozważać. [przypis edytorski]

[12]

mnieś (…) udzielił (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: mnie udzieliłeś. [przypis edytorski]

[13]

gnarować się (z niem. nähren: karmić, żywić) — żywić, utrzymywać się, żywić się. [przypis edytorski]

[14]

inszym (daw.) — inny. [przypis edytorski]

[15]

zasuty (daw.) — zasłany. [przypis edytorski]

[16]

intrata (z łac.) — zysk, korzyść. [przypis edytorski]

[17]

groblą (daw. forma) — dziś B.lp r.ż.: groblę. [przypis edytorski]

[18]

kondemnata (z łac.) — wyrok; daw. wyrok sądowy skazujący zaocznie w sprawach cywilnych i karnych. [przypis edytorski]

[19]

basarynek właśc. basarunek (z niem.) — baty, cięgi; wynagrodzenie za pobicie, nawiązka; rekompensata za uczynione krzywdy. [przypis edytorski]

[20]

zgadzać się — tu: umawiać się, uzgadniać (między stronami sporu). [przypis edytorski]

[21]

anim (…) nie zajednywał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: ani nie zjednywałem. [przypis edytorski]

[22]

wieża — tu: więzienie; tu: zajednywać wieżę: wyjednywać sobie zamianę wyroku więzienia na inną karę (np. pieniężną). [przypis edytorski]

[23]

pono (daw.) — podobno, prawdopodobnie. [przypis edytorski]

[24]

nie sfolgowałbym był (daw.) — konstrukcja czasu zaprzeszłego, złożonego, wyrażającego czynność wcześniejszą od tych wyrażonych czasem przeszłym prostym; inaczej: nie sfolgowałbym (tj. nie odpuściłbym) wcześniej, uprzednio. [przypis edytorski]

[25]

cantharides — kantarydy, tj. chrząszcze z gatunku pryszczel lekarski, z rodziny oleicowatych, tzw. daw. „hiszpańska mucha”; dla samoobrony kantaryda wytwarza silnie drażniącą substancję (kantarydynę), wykorzystywaną od starożytności jako afrodyzjak, współcześnie do wypalania brodawek, w większych ilościach trującą. [przypis edytorski]

[26]

etc. (łac.) — skrót od et caetera: i tak dalej, i tym podobnie. [przypis edytorski]