Spis treści

    1. Bogactwo: 1 2
    2. Los: 1
    3. Niebezpieczeństwo: 1
    4. Władza: 1

    HoracyPieśń III, 1 (Odi profanum vulgus et arceo…)O różnych dążnościach ludzkichtłum. Marceli Motty

    1
    Nienawidzę świeckiego gminu[1] i z dala trzymam
    go od siebie… Językom wara!… ja, kapłan Muzy[2],
    pieśni przedtem nieznane
    głoszę naszej męskiej i żeńskiej młodzieży.
    5
    WładzaWładze dzierżą nad własnym ludem królowie, których
    bać się trzeba; nad nimi władzę ma Jowisz[3]; słynny
    ów zwycięzca olbrzymów,
    brwi swe marszcząc, potrząsa tym światem.
    BogactwoSą tu tacy, co drzewka w bruzdy na rozleglejszych
    10
    sadzą polach niż drudzy; inny, szlachetniej zrodzon,
    za urzędem na polu
    Marsa goni[4], zaś tamtych poleca
    zacność życia i dobra sława; niejeden większą
    dworzan cieszy się zgrają;… Loswszakże Konieczność równym
    15
    prawem losy wyciąga
    tym, co stoją wysoko i nisko;
    każde imię kołuje w wielkim jej dzbanie! NiebezpieczeństwoKomu
    miecz dobyty nad niecnym karkiem już wisi[5], temu
    sycylijskie biesiady
    20
    pewno smaku słodkiego nie sprawią,
    snu mu lutni lub ptaków śpiewy nie wrócą… Sen ów
    lekki nie ma do niskich chatek rolników wstrętu,
    ni do brzegów cienistych,
    ni do Tempo[6], doliny wiaterków.
    25
    Pragnącego co dosyć ani burzliwe morza
    niepokoić nie będą, ani gwałtowny zapęd
    Niedźwiedzicy na niebie
    zachodzącej[7] lub Koźląt wschodzących,
    ani gradem sieczone piękne winnice, ni też
    30
    pola często zawodne, których się drzewa skarżą
    raz na zalew, to znowu
    na skwar słońca lub mrozy szkodliwe.
    Czują ryby, że groble, dążąc daleko w morze,
    ich dziedzictwo zmniejszają… tutaj spuszczają bowiem
    35
    przedsiębiorcy z czeladzią
    i właściciel znużony już ziemią
    na dno głazy spajane. Postrach i Groźby jednak
    pną się w górę za panem, czarna zaś Troska z galer
    w spiż okutych nie schodzi
    40
    i na siodło za jeźdźcem zasiada.
    BogactwoCierpiącego więc jeśli ani frygijski kamień[8],
    ni strój purpurowy, jasny jak słońce, wcale
    uspokoić nie zdoła,
    ani wino z Falernu[9] i perskie
    45
    maści, po cóż stawiałbym, podług nowego wzoru,
    sień wysoko sklepioną z bramą budzącą zazdrość,
    po cóż dałbym, za skarby
    kłopotliwsze, mą wioskę sabińską?

    Przypisy

    [1]

    Nienawidzę świeckiego gminu — sens wyrażenia jest nie tylko klasowy, ale też religijny, przypomina ono bowiem formułę wygłaszaną podczas misteriów eleuzyjskich. [przypis edytorski]

    [2]

    Muza (mit. gr.) — bogini opiekunka pewnej sztuki pięknej lub nauki; tradycyjnie wymienia się dziewięć tzw. muz olimpijskich, córek Zeusa i Mnemosyne, z których każda opiekowała się konkretną dziedziną twórczości. [przypis edytorski]

    [3]

    Jowisz (mit. rzym.) — bóg dnia, nieba i burzy, najważniejszy w rzymskim panteonie, przedstawiany jako brodaty mężczyzna władający piorunem, odpowiednik greckiego Zeusa. [przypis edytorski]

    [4]

    za urzędem na polu Marsa goni — na Polu Marsowym, równinie poświęconej bogowi wojny Marsowi, poza tzw. murami serwiańskimi, otaczającymi dawniej Rzym, odbywały się m.in. zebrania ludowe komicjów centurialnych, wybierające urzędników. [przypis edytorski]

    [5]

    miecz dobyty nad niecnym karkiem już wisi… — aluzja do staroż. anegdoty o mieczu Damoklesa. Dionizjusz, tyran sycylijskiego miasta Syrakuzy, chcąc uzmysłowić zazdrosnemu dworzaninowi Damoklesowi swoje położenie, kazał mu ucztować, zawiesiwszy nad jego głową miecz. [przypis edytorski]

    [6]

    Tempo — dolina w Tesalii między górami Olimp i Ossa. [przypis edytorski]

    [7]

    gwałtowny zapęd Niedźwiedzicy na niebie zachodzącej — starożytni tłumaczyli zmiany pogody wpływem gwiazd. [przypis edytorski]

    [8]

    frygijski kamień — lekki, gąbczasty kamień z Frygii w Azji Mniejszej, przypominający pumeks, używany przez starożytnych do farbowania, podobno mający działanie wysuszające i ściągające. [przypis edytorski]

    [9]

    falern a. falerno — wino z południowej Italii. [przypis edytorski]