Spis treści

    1. Alkohol: 1
    2. Wojna: 1

    HoracyPieśń II, 7 (O saepe mecum tempus in ultimum…)Do Pompejuszatłum. Marceli Motty

    1
    Pompejuszu[1], coś ze mną nieraz najcięższe chwile
    przebył w wojsku, gdy nami Brutus[2] dowodził[3], któż cię
    wrócił jako Kwirytę[4]
    bogom naszym, niebiosom italskim?
    5
    Pierwszyś z moich przyjaciół, z tobą częstokroć długie
    doby winem skracałem, wieńcząc kwiatami włosy
    malabatrem[5] syryjskim
    namaszczone. WojnaPrzeć'[6] z tobą nieszczęsne
    ja Filippi[7] poczułem, z tobą przebyłem też nagłą
    10
    tę ucieczkę, niepięknie tarczę rzuciwszy[8], mężnych
    gdy znękano, gdy groźni
    krwawej ziemi się twarzą dotknęli.
    Mnie zaś wystraszonego szybko Merkury[9] uniósł,
    w gęstej chmurze, przez wrogów hufce, a ciebie odpływ
    15
    morza porwał, na powrót
    pędząc falą burzliwą do wojny.
    Więc należną biesiadę wypraw Zeusowi, długą
    zaś żołnierką znużone boki wyciągnij sobie
    tu, pod moim wawrzynem;
    20
    nie szczędź dzbanów dla ciebie schowanych!
    AlkoholPuchar winem napełnij, w którym się troski topią,
    polej głowę pachnidłem z muszli obszernej!… Któż się
    stara, aby z selery[10]
    wilgnej, albo też z mirtu spleciono
    25
    wieńce?… Kogoż ogłosi Wenus[11] sędzią pijących[12]?…
    Edończykom[13] w Bachusa[14] szale ustąpić nie chcę!
    Miło przecież mi szaleć,
    skoro taki powrócił przyjaciel!

    Przypisy

    [1]

    Pompejusz Warus — przyjaciel Horacego, który w rzymskiej wojnie domowej walczył po stronie republikańskiej; według niektórych przekazów Horacy wyjednał dla niego pozwolenie na powrót do kraju, prosząc Mecenasa, by ten wpłynął na Oktawiana Augusta. [przypis edytorski]

    [2]

    Brutus, właśc. Marek Juniusz Brutus (85–42 p.n.e.) — rzymski polityk i dowódca wojskowy; jeden z przywódców spisku przeciwko Juliuszowi Cezarowi i zabójców dyktatora; razem z Kasjuszem, innym przywódcą spisku, zebrał wojska i opanował prowincje wschodnie; po przegranej bitwie z Markiem Antoniuszem i Oktawianem Augustem pod Filippi popełnił samobójstwo. [przypis edytorski]

    [3]

    dowodził — oryginał zamiast ducere używa czasownika deducere, sugerując albo wątpliwość wobec talentów wojskowych Brutusa, albo wątpliwość wobec słuszności reprezentowanej przez niego sprawy zachowania republikańskiego ustroju Rzymu. [przypis edytorski]

    [4]

    kwiryta — cywilny obywatel Rzymu; zdanie delikatnie sugeruje, że powodem wyrażanej w wierszu radości jest nie tylko powrót Pompejusza, ale też fakt, że po wojnie domowej nie utracił on praw obywatelskich. [przypis edytorski]

    [5]

    malabatrum — rodzaj pachnidła w formie olejku. [przypis edytorski]

    [6]

    przeć' — skrócone dla rytmu „przecież”. [przypis edytorski]

    [7]

    Filippi — miasto w Macedonii, w okolicach którego w 42 p.n.e. rozegrały się dwie bitwy rzymskiej wojny domowej. W drugiej z nich Marek Antoniusz i Oktawian August pokonalili armię republikańską, dowodzoną przez Brutusa i Kasjusza, czyli przywódców spisku przeciw Cezarowi. Zwolennicy republiki ponieśli klęskę, a ich obydwaj dowódcy popełnili samobójstwo. [przypis edytorski]

    [8]

    niepięknie tarczę rzuciwszy — dla Greków i Rzymian odrzucenie tarczy w trakcie bitwy było symbolem nie tylko tchórzostwa, ale i zdrady. Przy walce w szyku greckiej falangi czy rzymskiego legionu tarcza osłaniała stojącego po lewej towarzysza broni. [przypis edytorski]

    [9]

    Merkury (mit. rzym.) — bóg kłamców i złodziei, utożsamiany z gr. Hermesem. [przypis edytorski]

    [10]

    selera — dziś słowo „seler” jest rodzaju męskiego. [przypis edytorski]

    [11]

    ogłosi Wenus — osobę przewodniczącą rzymskiej uczcie określało się przez rzut kośćmi; tzw. iactus Veneris oznaczał cztery kości, na których nie powtarza się żadna liczba. [przypis edytorski]

    [12]

    sędzia pijącychmagister bibendi, rex bibendi a. arbiter bibendi, osoba kierująca przebiegiem uczty, w tym tempem i kolejnością wznoszenia toastów. [przypis edytorski]

    [13]

    Edończycy — zamieszkały w Tracji lud grecki, uznawany za skłonny do pijaństwa. [przypis edytorski]

    [14]

    Bachus a. Bakchus (mit. rzym., gr. Dionizos) — syn Zeusa i Semele, wynalazł wino; czczony jako bóg wina i płodności; był patronem odbywających się co roku ku jego czci bachanaliów: obchodów połączonych z szalonymi, niekiedy rozwiązłymi ucztami, tańcami, pokazami teatralnymi itp. [przypis edytorski]