Spis treści

    1. Czas: 1
    2. Natura: 1
    3. Przemijanie: 1
    4. Śmierć: 1
    Już się rozpierzchły śnieżyce, a trawy na pola wracają;
    ani też Perseusz nie zdoła pokruszyć letejskich okowów
    -> ani Perseusz nie zdoła pokruszyć letejskich okowów (znów tonicznie)
    ziemia zmieniła swą postać i rzeki już opadające ->
    skreslam ”już”, uznajmy że to wiersz toniczny;
    naga zawodzić po gajach -> naga prowadzic po gajach;
    lato i zniknie niebawem -> lato, co zniknie niebawem;
    chciwym przeć' rękom dziedzica -> chciwego rękom dziedzica;

    HoracyPieśń IV, 7 (Diffugere nives redeunt iam gramina campis…)Do Torkwata[1]tłum. Marceli Motty, Paweł Kozioł

    1
    NaturaŚnieg już się rozpierzchł i armia traw[2] powróciła na pola,
    na drzewa — ich włosy zielone.
    ziemia zmieniła swą postać[3] i rzeki opadające
    płyną spokojnie wzdłuż brzegów.
    5
    Gracja z Nimfami i z dwoma siostrami odważa się tańce
    naga prowadzić po gajach.
    „Nie licz na nieśmiertelność!” ostrzega cię rok i godzina,
    która dzień miły porywa.
    Chłód się roztapia w powiewach ze wschodu, a wiosnę zabija[4]
    10
    lato, co znika niebawem,
    gdy jesień owoconośna rozdaje swe plony, a po niej
    leniwa[5] zima powraca.
    Czas, PrzemijanieLecz księżyc[6], co pędzi po niebie, odzyska to, co utracił,
    my zaś, Torkwacie! gdy wpadniem
    15
    tam, gdzie jest ojciec Eneasz[7], gdzie Tullus[8] bogaty i Ankus[9],
    prochem i cieniem jesteśmy.
    Któż ci tam powie, czy dobę jutrzejszą bogowie dorzucą
    do dzisiejszego nam życia?
    Wszystko, co dzisiaj życzliwym dasz sercem, to ujdzie
    20
    chciwego rękom dziedzica.
    ŚmierćSkoro raz umrzesz i sędzia Minos[10] na ciebie tam wyda
    świetne wyroki, już tobie
    życia nie wrócą ni ród twój, ni świetna wymowa, ni twoja
    znana pobożność, Torkwacie!
    25
    Ani tam bowiem Hippolit[11] wstydliwy nie został przez Dianę[12]
    z piekieł ciemnicy uwolnion,
    ani Perseusz[13] nie zdoła pokruszyć letejskich okowów[14]
    Piritousa[15] drogiego!

    Przypisy

    [1]

    Do Torkwata — podtytuł skrócony decyzją redakcyjną. Pełne brzmienie: Do Manliusa Torkwata. [przypis edytorski]

    [2]

    armia traw — w oryginale po prostu ”trawy” (łac. gramina); oryginalny tekst pieśni ma jednak tę właściwość, że wiele spośród słów odnoszących się dalej do pór roku ma drugie czy trzecie znaczenia słownikowe odnoszące się do sfery militarnej. Obserwację tę zawdzięczam konwersatorium dra hab. Jerzego Mańkowskiego. [przypis edytorski]

    [3]

    ziemia zmieniła swą postać — w oryginale łac. mutant terra vices, gdzie słowo vicis oznacza zmianę, przemianę lub fazę. Alternatywne, choć nieco ryzykowne tłumaczenie mogłoby więc brzmieć: planeta w nowej jest kwadrze. Dobrze współgrałoby ono z dalszą częścią wiersza, gdzie mowa jest o zmniejszającym się i odzyskującym dawną wielkość księżycu. [przypis edytorski]

    [4]

    zabija — w oryginale mamy tu łac. protero, czyli depcze, tratuje. [przypis edytorski]

    [5]

    leniwa — w oryginale iners, co może znaczyć również: bezbronna. [przypis edytorski]

    [6]

    księżyc — w oryginale pojawia się tu liczba mnoga. [przypis edytorski]

    [7]

    Eneasz (mit. gr. i rzym.) — syn króla Troi Anchizesa i bogini Wenus, uczestnik wojny trojańskiej. Po zniszczeniu miasta przez Greków poprowadził ocalałych mieszkańców w długą wędrówkę, u końca której dotarł do Italii, a jego potomkowie założyli Rzym. Historię tę opisał Wergiliusz w poemacie epickim Eneida. [przypis edytorski]

    [8]

    Tullus Hostiliusz (673–642 p.n.e) — legendarny trzeci król Rzymu, zdobywca Alba Longa, znany z bogactwa. [przypis edytorski]

    [9]

    Ankus (640–616 p.n.e.) — legendarny czwarty król Rzymu, założyciel pierwszego portu w Ostii. [przypis edytorski]

    [10]

    Minos (mit. gr.) — syn Zeusa i Europy, za życia władca Krety, po śmierci wraz z bratem Radamantysem sędzia zmarłych. [przypis edytorski]

    [11]

    Hippolit (mit. gr.) — heros, syn Tezeusza, niesłusznie oskarżony o gwałt przez Fedrę; przeklęty przez ojca, zginął pod kołami rydwanu, gdy jego konie przestraszył wysłany przez Posejdona potwór. [przypis edytorski]

    [12]

    Diana (mit. rzym.) — bogini łowów, lasów, gór i księżyca, opiekunka kobiet, utożsamiana z gr. Artemidą. [przypis edytorski]

    [13]

    Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, córki króla Argos, heros, zabójca straszliwej Meduzy, która spojrzeniem obracała ludzi w kamienie; uratował księżniczkę Andromedę, przykutą do skały jako ofiara dla nasłanego przez boga mórz, Posejdona, morskiego potwora, pustoszącego kraj, którego zabił po ciężkiej walce. [przypis edytorski]

    [14]

    letejskie okowy — podziemna kraina umarłych, której granicę stanowiła rzeka Lete. [przypis edytorski]

    [15]

    Piritous a. Pejritoos (mit. gr.) — królewicz tesalski, przyjaciel Tezeusza, wraz z nim próbował porwać z Hadesu Persefonę. Przyjaciele nie byli jednak w stanie stamtąd wrócić, a przybyły na pomoc Herakles zdołał uwolnić jedynie Tezeusza. Z niejasnych powodów Horacy zamienia Tezeusza na Perseusza. [przypis edytorski]