Spis treści

    1. Księżyc: 1

    Konstanty Ildefons GałczyńskiBallada o samotnej pompie

    Trzem Breughelom: Staremu[1], z Piekła[2] i Aksamitnemu[3] oraz Jedynemu Kazimierzowi Wyce[4] — arystarchowi[5] — tę Balladę o samotnej pompie

    przypisuje szalony Autor

    1
    Stoi samotna pompa
    w ulicy Chryzopompa,
    przy placu;
    z rury gęba delfina
    5
    dawny świat przypomina,
    lecz na co?
    Czasem przyjdzie Słowacki,
    zamyśli się, odfrunie,
    nawet nie dotknie;
    10
    czasem list od Drużbackiej[6],
    zresztą wrony i gacki —
    samotnie.
    Uliczka jak sen kurzy,
    a księżyc taki duży
    15
    na poprzek.
    Żałobne szumią tuje,
    pompy nikt nie pompuje.
    Niedobrze.
    Czasem czarnoksiężnicy
    20
    przystaną w tej ulicy
    z gwiazdą Heroda,
    poszepczą, zrobią swoje,
    lecz pompie, pompie mojej
    jakaż wygoda?
    25
    Więc śni się nocą pompie,
    że Wodnik z nieba zstąpił
    i wreszcie:
    Księżycryms! pyms! i woda leci,
    i księżyc w niebie świeci
    30
    jak pierścień…
    Są aktualne sprawy,
    kraj jest taki ciekawy
    wg Jerzego —
    a mnie ta pompa, po co?
    35
    ta pompa — dniem i nocą,
    dlaczego?

    Pierwodruk: „Szpilki” 1946, nr 27.

    Przypisy

    [1]

    Bruegel, Pieter (starszy) (ok. 1525–1569) — malarz niderlandzki, tworzył prace o tematyce ludowej, ukazując życie codzienne życie wsi, stąd zwany „chłopskim” a. „starszym” dla odróżnienia od jego synów, również trudniących się malarstwem; do najbardziej rozpoznawalnych jego dzieł należą odczytywane symbolicznie Wieża Babel, Upadek Ikara, Dwie małpy czy Walka karnawału z postem. [przypis edytorski]

    [2]

    Brueghel, Pieter (młodszy) (1564 a. 1565–1637/1638) — malarz flamandzki okresu baroku, syn Pietera Bruegla starszego, zw. Piekielnym z uwagi na często pojawiający się w jego malarstwie motyw piekła i ognia. [przypis edytorski]

    [3]

    Brueghel, Jan (starszy) (1568–1625)— malarz flamandzki, syn Pietera Bruegla (starszego), brat Pietera Brueghla (młodszego) zw. Piekielnym; określany jako Jan Brueghel starszy (w odróżnieniu od jego syna) a. Aksamitny ze względu na delikatność, łagodną tonację, harmonię wyrazu i nastroju jego dzieł; do ulubionych jego tematów należały kompozycje bukietów roślinnych, Madonny okolone kwietnymi girlandami, a także sceny (mitologiczne lub biblijne) przedstawiające rozmaitość fauny i flory oddanej z pełną rozmiłowania w szczegółach słodyczą. [przypis edytorski]

    [4]

    Wyka, Kazimierz (1910–1975) — historyk i krytyk literatury, eseista, przed wojną jeden z ważniejszych głosów młodej krytyki literackiej, w czasie okupacji w podziemnym „Miesięczniku Literackim” opublikował szkic poświęcony wierszom K. K. Baczyńskiego List do Jana Bugaja (1943), po wojnie wydawca spuścizny poety; profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (od 1948 r.), współtwórca Instytutu Badań Literackich PAN (1948) i jego dyrektor w l. 1953–1970; w l. 1945–1950 redaktor naczelny miesięcznika literackiego „Twórczość”; wieloletni prezes Związku Literatów Polskich; członek Polskiej Akademii Nauk. Kazimierz Wyka prowadził wieloletnie seminarium literackie, stając się założycielem tzw. krakowskiej szkoły krytyki, zajmował się romantyzmem i Młodą Polską, w tym szczególnie twórczością Stanisława Brzozowskiego. [przypis edytorski]

    [5]

    arystarch (z gr.) — dosł.: najlepszy władca; Arystarch z Samotraki (ok. 216–144 p.n.e.) starożytny gramatyk grecki, twórca filologii jako dyscypliny naukowej autor wielu rozpraw i krytycznych wydań dzieł m.in. Homera, wielkich tragików greckich, Arystofanesa, Herodota. [przypis edytorski]

    [6]

    Drużbacka, Elżbieta (ok. 1695/1699–1765) — poetka polska epoki późnego baroku, zwana przez współczesnych „słowiańską Safoną”, „Muzą sarmacką”, ceniona przez czołowego twórcę polskiego oświecenia Ignacego Krasickiego, autorka m.in. Opisania czterech części roku, pierwszego polskiego poematu opisowego; pod koniec życia osiadła w klasztorze sióstr bernardynek w Tarnowie. [przypis edytorski]