Drużbacka, Elżbieta
Awersya pewnej Damy całe życie bawiącej u wielkich Dworów, przy których gdy nie tylko same próżność, nieszczerość, zazdrość i wiele defektów uznała, waletę życiu takiemu wypowiada, a na spokojniejsze się wybiera
http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/wiersze-swiatowe
Ołtusek, Paulina
Sekuła, Aleksandra
Ołtusek, Paulina
Fundacja Nowoczesna Polska
Barok
Liryka
Wiersz
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/druzbacka-wiersze-swiatowe-awersya-pewnej-damy-dworskiej
http://www.polona.pl/item/295055/5/
Poezye Elżbiety Drużbackiej, Tomik I, Lipsk, u Breitkopf et Haertel, 1837 ([s.l. : s.n.])
Domena publiczna - Elżbieta Drużbacka zm. 1765
1836
xml
text
text
2014-05-07
pol
http://redakcja.wolnelektury.pl/media/cover/image/3292299896_8c42e92677_o.jpg
Abby Lanes, CC BY 2.0
http://redakcja.wolnelektury.pl/cover/image/3776
Elżbieta Drużbacka
Wiersze światowe
Uwspółcześnienia pisowni łącznej/rozdzielnej: nieczyniąc -> nie czyniąc;
Inne zmiany: szocował -> szacował; jarmurku -> jarmarku.
Zmodernizowano interpunkcję zgodnie z obowiązującą zasadą gramatyczną.
Awersyaawersja (z łac.) --- tu: zniechęcenie, odwrócenie się ku czemu innemu wskutek rozczarowania. pewnej Damy całe życie bawiącej u wielkich Dworów, przy których gdy nie tylko same próżność, nieszczerość, zazdrość i wiele defektów uznała, waletęwaleta (z łac. vale: bądź zdrów) --- pożegnanie. życiu takiemu wypowiada, a na spokojniejsze się wybiera
Przemijanie, Własność, Bóg, Kondycja ludzkaWszystko, co stworzył Bóg ręką i słowem,/
Ustąpić czasy muszą stare nowem,/
I nic trwałego nie zostawił światu,/
Z wiekiem człowieka nie czyniąc traktatu./
Dla tego, żeby z odmian oczywistych/
Nie zatapiał się w fortunach ojczystych,/
Ojczyznę raczej bez końca trwającą/
Szacował drożej nad przemijającą./
Rozum nas uczy i oczy otwiera,/
Że kto się rodzi, ten pewnie umiera./
Dzierżawcą jesteś tylko, nie dziedzicem,/
Oddaj, coś nadto wydarł komu z licem./
Bóg, Nadzieja, Przemijanie, WiatrSam pan Bóg wieczny bez czasu, bez końca,/
Statecznystateczny (daw.) --- niezmienny, stały. w łaskach, w nieszczęściu obrońca./
W tym jednym połóż gruntowną nadzieję,/
Gdyż to, co świat dał, wiatr z plewą rozwieje./
Historia, Ruiny, Przemijanie, CzasPrzebież obszerny okrąg ziemi całej/
Ujrzysz ruiny w machinie nietrwałej./
Pyszny Babilon, wyniosłe kolosy,/
Że były słyszysz, oczy widzą stosy./
Miasta, fortece, zamki niedobyte,/
W twardych opokach, w żywych skałach ryte,/
Spytaj kto zburzył, kto rozsypał w prochy?/
Czas, co z wszech rzeczy zwykł czynić motłochymotłoch --- zbieranina; tu: śmieci, odpady, ruina../
Narodziny, ŚmierćI tak cokolwiek rodzi się pod słońcem,/
Ledwie żyć pocznie, aż początek końcem;/
I co dopiero z ziemie wierzch pokaże,/
W tęż samę drogę czas się wybrać każe./
Wiosna, Przemijanie, Obraz świata, NaturaPrzypatrz się wiośnie, jak pięknie nastaje/
W pęczu list kryjąc wnet odziewa gaje;/
Pokrywa nagość drzew przez zimę zdartą/
W nową je barwę stroi niewytartą./
Cóż gdy niedługie w tych strojach pociechy?/
Nastąpi jesień, wiosna dudy w miechydudy w miechy --- przen.: koniec zabawy; zbierać się do odejścia../
Czując, że ją wnet do siebie zawoła,/
Obedrze z sukni, aż ta znowu goła./
Zielone trawy co w jednym kolorze,/
Z szmaragdem chodzą, ledwo nie w polorze,/
Też same skutki z swej własności mają,/
Że wzrok patrzących na się naprawiająnaprawiać --- tu: naprowadzać, kierować; przyciągać../
Długoż wam służy ta żywość wesoła?/
Ta piękność kwiatów, te pachniącepachniące --- dziś popr.: pachnące. zioła?/
Które w swych miętkichmiętki --- dziś popr.: miękki. jedwabiach kryjecie,/
Nadzieja, Przemijanie, Śmierć, NaturaZieloność dobrą nadzieją zowiecie./
Ale jak długo te cieszą nadzieje?/
Póki szkodliwy wiatr was nie zawieje./
Bo skoro słońce osuszy was z rosy/
Wnet zwiędłe, blade, pójdziecie pod kosy;/
Na cóż mam bawić pióro, rękę, myśli,/
Im głębiej wchodzę, tym mi wybrnąć ściśliściśli --- ściślej; tu: trudniej../
Każdego uczy codzienna praktyka/
Co dziś jaśniało, jutro z cieniem znika./
Dwór, VanitasW takowym lata całe bawiąc błędzie,/
Pocznepoczne --- dziś popr.: pocznę. raz myślićmyślić --- dziś popr.: myśleć., co też dalej będzie,/
Gdy po skończonych tańcach, muzyk, lutnie,/
Czas nożycami stronę mojęmoję --- dziś popr.: moją. utnie./
Spyta mię potem, kędykędy (daw.) --- gdzie. czas strawiłam,/
Na jaką wieczność sobie zarobiłam./
Dwór, Słowo, Zabawa, Plotka, Obyczaje, CiałoWstyd mówić głośno, cicho brzęczę z muchą,/
Że całe życie żyłam dworską juchą./
W której dopiero dobrawszy się smaku,/
Właśnie tak jakby w wyszeptanym raku./
Więc odtąd zacznę poprawiać errorówerrory --- błędy.,/
Tracąc appetytappetyt (daw.) --- dziś: apetyt. do dworskich saporówsapory (daw.) --- wonne przyprawy stosowane do potraw. ./
Teatrum ci to na rozliczne sceny,/
Tu śmiech, tu żarty, jużci smutne treny;/
Ten się uskarża, że został w afroncie,/
Ta urażona słowem, płacze w kącie./
Zacznie się taniec na przestronnej sali/
Świec w lustrach pełno, każdy chojność chwali./
Ci mówią, wnet nam rozrywka uroście,/
Niech tylko wszyscy poschodzą się goście./
Więc dwóch albo trzech sprzysięgłych kompanów/
Z daleka stojąc od siedzących panów,/
Taką zabawę biorą złej natury,/
Żeby nikt nie był z ich wolny cenzury./
Strój, CiałoJeden drugiego w bok trącając rzecze:/
Patrz jak się za tą ogon długi wlecze./
Na tej opięto, kuso, graty stare;/
Znać w wodzie stała, gdy jej brano miarę./
Ta jak żółw głową albo bażant chwieje,/
Ta zaś pod żaglem, leci, gdy wiatr wieje./
Szum szelest za nią, ni bies kogo niesie,/
Czyli więc zwierza uganiają w lesie./
Ta jak sikorka lub czeczotka drobna,/
Ta z nóg wysokich do czapli podobna./
Za tą garb stoi okryty płaszczykiem,/
Tak kształtna, jakby wielbłąd pod dywdykiem./
Ten w ogród cudzy musiał albo w żyto/
Często zaglądać, że mu biodro zbito./
Powłóczy nogę, znaczna za nim ściszkaściszka --- dziś popr.: ścieżka.,/
A w opasaniu jak wątrobna kiszka./
Ów z taką miną w korwetach się sadzi,/
Ledwo o ścianę tyłem nie zawadzi./
Rozumi, że to przed karytąkaryta --- dziś popr.: kareta. pląsa,/
Gdy w kawalkacie jadąc kręci wąsa./
Otoż tych skutków specyały dworskie./
Lepiej gryść suchar i pić wody morskie,/
Niż przy biszkoktach i trunkach gustownych/
Na targowisko przyśćprzyść --- dziś popr.: przyjść. ludzi obmownych./
Piękna zabawa na strawionym czasie:/
Gdybyś postawił pilność przy kompasie,/
Żadna godzina w pracy nie wakujewakować --- brakować.;/
Ten szyje buty, ów suknie nicujeszyć komuś buty --- obmawiać kogoś; podobne znaczenie ma wyrażenie: nicować (czyli odwracać podszewką na wierzch) suknie.,/
Modlitwa, Diabeł, Pokusa, KorzyśćNiektóry rano wstał jak na pańszczyznę,/
Pracuje głową, co za robociznę/
Dzisiaj potrzebną zacząć na pożytek:/
Myśli, mózg suszy, w zadumianiuzadumianie --- dziś popr.: zadumanie. wszytekwszytek (daw.) --- wszystek, cały../
Bierze paciorkipaciorki --- tu: różaniec modlitewny., sto ścieszekścieszek --- dziś popr.: ścieżek. udepce,/
W rękach pacierze, w ucho djabełdjabeł --- dziś popr.: diabeł. szepce:/
Tych jenojeno (daw.) --- tylko. bracie chwytaj się przekupi,/
Bierz jako mądry, kiedyć daje głupi./
Kontent z konceptu swojego ministraswojego ministra --- tu: diabła./
Chwaląc poradę, że w biegłości bystra,/
Spieszy z napchanym za pokoje worem,/
Trząsa z judaszemjudasz --- tu: zdrajca. bliźniego honorem./
Powraca wesół, zyskał na frymarkufrymark --- interes, handel.,/
Nie śpi, nie żyłby lepiej na jarmarku./
Za wypróżnione sakwy ludzkiej sławy,/
Wynosi tłomok podobieńpodobień (daw.) --- dziś popr.: podobny. do nawynawa --- statek, okręt../
Więc to przypiszę Bozkiejbozkiej --- dziś ubezdźwięcznione: boskiej. opatrzności;/
Modlitwa rzecze, w wielkiej gorącości/
Którą codziennie klepiąc to przyznaje,/
Że kto wstał rano, temu pan Bóg daje./
Mylisz się, żebyć Bóg za to miał płacić/
Zdzierstwa twojego występek bogacić./
Jużeś sam sobie uczynił nadgrodęnadgroda (daw.) --- dziś popr.: nagroda./
Hołyszaśhołysz --- dosł.: golec; biedak. pokrył przez bliźniego szkodę./
Tajemnica, Przyjaźń, Słowo, Plotka, ObyczajeSą tacy co się przyjaciółmi liczą,/
Przychodząc z radą, że im dobrze życzą./
Przyjaciel w radzie, szczera w ustach mowa/
Cóż gdy wąż chytry w zanadrzu się chowa./
Zaczyna dyskurs, już o sekret prosi,/
Pogląda w kąty i głowę podnosi/
Jeźlijeźli --- dziś popr.: jeśli; tu: czy, czy też. kto z boku nie nadstawia ucha:/
To co dwaj mówią, niech trzeci nie słucha;/
Ledwie doczekać może odpowiedzi/
Swego kompana, jak na węglach siedzi./
Chcąc słówko złapać jak ptaszka w swe siatki./
Złapawszy skubie, dusi, sadza w klatki./
Otoż tak czynią z przyjaciółmi właśnie:/
Sam zaczął dyskurs, prawiąc różne baśnie./
O to co prosił, by było w sekrecie,/
Do wszystkich chodzi, tyle trojetyle troje --- trzy razy tyle. plecie./
Gdyby mi czasu wystarczyło tyle,/
Opisać stratę w próżnem życiu chwile./
Żałuję tylko, że wiek uszedł marnie;/
Wstyd mię w korzyści częstokroć ogarnie./
Dwór, SamotnośćNiech kto chce w dworskiem życiu smaki czuje,/
Niech w odebranych respektachrespekty --- tu: względy, honory. góruje,/
Niech się zaszczyca wszelkiemi fawory,/
Niechaj mu wszyscy oddają honory;/
Mnie zazdrość siedząc w kąciku nie bierze,/
Życie osobneosobny (daw.) --- tu: samotny, ustronny., że szczęśliwe wierzę./
Życie kochane bez gminu, bez zgrajebez zgraje --- dziś popr. D.lp r.ż.: bez zgrai.,/
Nikt mnie nie zdradzi, nikt mnie nie połaje./
Cichość spokojna, książka i robota;/
Z tymi rozrywka, gdy przyjdzie ochota./
Tych się nie strzegę, choć z nimi rozmawiam,/
One nikogo, i ja nie obmawiam./
Więc póki Bozkabozka --- dziś ubezdźwięcznione: boska. wola żyć mi każe,/
Póki śmierć mego imienia nie zmaże,/
Póki grób z ciałem mem się nie powita,/
Osobność kochać będę, z dworem kwita.