1. Jedzenie: 1 2
  2. Muzyka: 1
  3. Natura: 1
  4. Nauka: 1
  5. Pozycja społeczna: 1
  6. Praca: 1
  7. Przyjaźń: 1
  8. Ptak: 1
  9. Sielanka: 1
  10. Wieś: 1
  11. Woda: 1
  12. Zabawa: 1
  13. Zdrowie: 1 2
  14. Śpiew: 1

Uwspółcześnienia pisowni łącznej/rozdzielnej: niedbam -> nie dbam; nato -> na to; a niżeli -> aniżeli; nie życzliwych -> nieżyczliwych; z plecie -> splecie; potem bankiecie -> po tem bankiecie; po między -> pomiędzy.

Ponadto zmodernizowano interpunkcję zgodnie z obowiązującą dziś zasadą gramatyczną, nie zaś dawną retoryczną.

Elżbieta DrużbackaWiersze światowePochwała lasów i miłego w nich na osobności życia w stanie pasterskim, od pewnej pasterki[1]

1
Natura, NaukaZważywszy życia ludzkiego obroty
Uchodzę w lasy i wesołe knieje,
Mając w nich więcej gustu i ochoty.
Niech kto chce z mojej dzikości się śmieje,
5
Nie dbam nic na to; wolę z swej prostoty
Las aniżeli świat pełen niecnoty.
Nie umiem bajek prawie[2] szeptać w ucho,
Łaciny nie znam, ni terminów prawnych,
Wody sprowadzić, tam gdzie było sucho,
10
O Cyceronach nie słyszałam sławnych;
Więc kto tych czasów w tej nie ćwiczon szkole
Niech pasie bydło albo kopie role.
Drzewa przyjemny szum dające z siebie,
15
Trawy, pagórki, biegące strumyki,
Przy was niech mieszkam choć o suchym chlebie;
Zdrowszy mi napój z waszych źródeł żywych
Niż drogie trunki, gdy z rąk nieżyczliwych.
Jak ranna zorza swój rumieniec śliczny
20
Pokaże, rosa perłowe kropelki
Pozbiera, jużci pasterz okoliczny
Nie zaśpi, a ptak wyśpiewuje wszelki;
Ci trzody owiec żeną[3] między wrzosy,
Te, mokre skrzydła otrzepują z rosy.
25
Muzyka, Śpiew, PtakWnet różnych głosów stroją instrumenta
Po drzewach skacząc wysoko, to nisko;
Krzykną roślejsze i drobne ptaszęta,
Bezpieczne, chociaż słuchamy ich blisko.
Za nic koncerty i włoskich nut sztuki,
30
Ich milsze głosy bez mistrza nauki.
Odpocznie ptastwo, aż zaczną pasterze
Smutne wywodzić dumy na fujarze,
Inni zaś skoczne mazury na lerze[4],
Tańcując z nami każdy w swojej parze:
35
My wdzięczne pieśni śpiewamy koleją
Lasy słuchają, a gaje się śmieją.
Nie wiem co tęsknić[5], pasąc owiec trzodę,
Z pilnością strzedz[6] ich potrzeba od wilka.
Przebrnąwszy potok, oczyma powiodę,
40
Aż pastereczek bieży[7] ku mnie kilka;
Z temi się witam, chwytając za szyje,
Wnet jedna drugą szczesze[8], splecie, zmyje.
Usiędziem sobie pod jaworem ciemnym
Nad czystem źródłem pryskającej wody:
45
Ze skał fontanny natura, foremnym
Kunsztem, zrobiła pasterzom ochłody;
Nic nam słoneczny upał nie dokuczy
Jawor zaszumi, a strumyk zamruczy.
Zaczniemy mówić o naszych zabawach[9],
50
Na czem dzień cały przeminie godziną[10]:
O pięknem kwieciu, w jakich rosną trawach;
Ta powie; jest tu miejsce nad doliną,
Na którem kwiaty w rozliczne kolory
Kwitną posiane od Bogini Flory.
55
Więc wszystkie w zawód bieżąc, jedna drugą
Popchnie w bok, by się wyprzedzić nie dała;
Ta w miękką trawę upadnie jak długą,
Ta już tym czasem kwiatków nazbierała.
Z tych wieńce wijąc głowy sobie strojem[11],
60
O brylantowe korony nie stojem[12].
Szczera wesołość, śmiech, żarty niewinne,
Nikogo zgorszyć, owszem, cieszyć mogą;
Prostoty naszej niech się uczą inne,
Przystojnych zabaw z nami idą drogą.
65
Jedzenie, WodaTo co ma która, wybiera z koszyka,
Jemy ser z chlebem i masło z jaszczyka[13].
Po tem bankiecie chcący trunku zażyć,
Spieszno biegniemy do naszej piwnicy,
Którą nad winne więcej trzeba ważyć,
70
Czystej jak kryształ pod skałą krynicy:
Z tej co dzień dzbanem pijąc nie ubywa,
W pełni zostaje, nikt jej nie doliwa.
Gdy już z południa słońce nie zbyt grzeje,
Wychodzim z gęstych lasów na krzewiny;
75
Tam gdzie chłód miły od pagórków wieje
Igramy[14] w babkę pomiędzy jedliny,
Patrząc przez niskie krzaczki i jałowce,
Czy dobrze nasze napasły się owce.
Samym wieczorem zbliżając ku domu[15],
80
Zganiamy trzody społem do gromady;
Poznają owce, co należy komu,
Bierzemy swoje bez swaru[16], bez zwady:
Żadna nie zbłądzi do cudzej owczarnie[17],
Każda do swego sałaszu[18] się garnie.
85
My zaś pasterki do chaty chróścianej[19]
Nad pałac cichszej spieszym na spoczynek;
Jedzenie, Zdrowie, Pozycja społecznaMleka siadłego[20] na misce glinianej
Podjadszy[21], nie śląc po mięso na rynek;
Nie psują takie potrawy żołądka,
90
Dłużej my niż pan żyjem, niebożątka.

Przypisy

[1]

od pewnej pasterki — tu w znaczeniu: przez pewną pasterkę (napisana). [przypis edytorski]

[2]

prawie — tu: poprawnie, prawidłowo. [przypis edytorski]

[3]

żeną (daw.) — wyganiają. [przypis edytorski]

[4]

lera — tu: lira. [przypis edytorski]

[5]

nie wiem co tęsknić — zdania eliptyczne; inaczej: nie wiem, co znaczy (co to jest) tęsknić. [przypis edytorski]

[6]

strzedz — dziś popr. forma ubezdźwięczniona: strzec. [przypis edytorski]

[7]

bieżyć (daw.) — iść, zmierzać w jakimś kierunku. [przypis edytorski]

[8]

szczesać — dziś popr.: sczesać; wyczesać, uczesać. [przypis edytorski]

[9]

zabawa (daw.) — zajęcie. [przypis edytorski]

[10]

dzień cały przeminie godzin — dzień cały przeminie jak godzina. [przypis edytorski]

[11]

głowy sobie strojem — dziś: głowy sobie stroimy. [przypis edytorski]

[12]

nie stać o coś — nie dbać o coś. [przypis edytorski]

[13]

jaszczyk — tu: skrzynka. [przypis edytorski]

[14]

igrać — bawić się. [przypis edytorski]

[15]

ku domu — dziś popr. forma C.lp: ku domowi. [przypis edytorski]

[16]

swar — kłótnia. [przypis edytorski]

[17]

do (…) owczarnie — dziś popr. forma D.lp r.ż.: do owczarni. [przypis edytorski]

[18]

sałasz — dziś popr.: szałas; daw. chatka pasterska. [przypis edytorski]

[19]

chróściany — dziś popr.: chruściany. [przypis edytorski]

[20]

mleko siadłe — dziś popr.: mleko zsiadłe; kwaśne mleko. [przypis edytorski]

[21]

podjadszy — dziś popr. forma imiesłowu przysł.: podjadłszy. [przypis edytorski]