Wanda Ewa Brzeska

Szyby ze starych sztychów



To okno od podwórza dyktą się zasłoni,
Nie dlatego, by getta nie widzieć z tej strony,
Ale na cóż się dręczyć, że to właśnie oni —
Przyjaciele — czekają na znak umówiony.

Już nic nie pomożemy… Getto się dopali…
Na placu — przed murami — widać karuzelę:
Ludzie w czółnach fruwają jakoś dziwnie mali,
Poza tym z naszych okien widać już niewiele.

Dykta pokój zaciemni, więc drugą połowę
Szkłem się oszkli, a szybę zdejmie się ze sztychów,
Diamentem się przykroi… Pudełko stalowe
Z narzędziami, z cyrklami — nietknięte na strychu.

O komorach — dawniejsi ludzie nie słyszeli,
Ale znali sposoby na mędrców ponure.
Oto na starym sztychu postać Campanelli:
W lochu nad Państwem słońca pracuje pod murem.

Drugi sztych — pogodniejszy: Watykanu wieża,
Jakaś sala olbrzymia — to już nie jest cela,
Tutaj napis zatarty, lecz widać Papieża,
Gdy schyla się i podnosi pędzel Rafaela.

Miałam raz zegar-antyk: ptak wybiegał z wieży.
Wyfruń tak z ram obrazu, duchu Campanelli!
I *BUNT* wśród małych ludzi, wśród dymu i pierzy
U stóp tej wirującej roznieć karuzeli!

Szepnij: — Tam *CZŁOWIEK* kona! Każdy ci uwierzy,
Niejeden może wreszcie twardą pięść zaciśnie.
Huśtawki dla niemieckich zostawi żołnierzy —
Tak długo, aż nad gettem ostatni grom błyśnie.

Warszawa, 1943




-----
Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, dostępna jest na stronie wolnelektury.pl.
Wersja lektury w opracowaniu merytorycznym i krytycznym (przypisy i motywy) dostępna jest na stronie https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/brzeska-szyby-ze-starych-sztychow/.

Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Wolne Lektury.

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3: https://artlibre.org/licence/lal/pl/
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych.
Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur: https://wolnelektury.pl/info/zasady-wykorzystania/
Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Tekst opracowany na podstawie: Pieśń ujdzie cało..., oprac. Michał M. Borwicz, wyd. Osrodek Brama Grodzka, Lublin 2012.

Wydawca: Fundacja Wolne Lektury

Publikacja zrealizowana w ramach biblioteki Wolne Lektury (https://www.wolnelektury.pl). Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego. Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Fundację Wolne Lektury.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Aleksandra Sekuła, Maria Świetlik.