Boy-Żeleński, Tadeusz Krakowski jubileusz http://www.wolnelektury.pl/lektura/slowka-zbior Kowalska, Dorota Niedziałkowska, Marta Fundacja Nowoczesna Polska Dwudziestolecie międzywojenne Liryka Wiersz Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN. http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/slowka-zbior-krakowski-jubileusz Tadeusz Boy-Żeleński, Słówka: zbiór wierszy i piosenek, nakł. Księgarnia Polska B. Połonieckiego, Lwów; wyd. E. Wende, Warszawa 1913 Domena publiczna - Tadeusz Boy-Żeleński zm. 1941 2012 xml text text 2011-12-09 pol Tadeusz Boy-Żeleński Słówka (zbiór) Krakowski jubileusz ŚmiechNie wiem, który to nasz przodek, / W przydługi ponośponoś --- tu: ponoć, podobno. karnawał,/ Gdy wyczerpał wszelki środek, / Skąd wziąć jaki świeży kawał, Wraz, po formy dążąc nowe,/ Chwycił kpiarstwa kaduceusz, / Skrobnął się nim mocno w głowę / I wymyślił --- jubileusz. Przyjęła się ta zabawa, / Jako że w niej leży sposób,/ Co każdemu daje prawa/ Kpić z najszanowniejszych osób; PrzemijanieLecz, że wszystko mija w świecie, / (Niech go jasny piorun trzaśnie!) / I zdarzyć się może przecie / Że tradycja ta wygaśnie, Podam tu więc przepis cały,/ By wszedł do krakowskich kronik, / Na ten jubel tak wspaniały,/ Jak «rękawka» lub «lajkonik». Bierze się do tego celu / Tęgiego, starego pryka; / Sadza się go na fotelu / I siarczyście go się tyka. Odmiany wszak prawa znacie,/ Trudności nie będzie zatem; / Więc: jubilat, jubilacie,/ Jubilata, z jubilatem... ŚmiechPubliczności zastęp liczny / Hurmem obsiada galerią, / A cały ten obchód śliczny / Sam pacjent bierze na serio. Wstaje rzędem człek niektóry, / Kogo tam zaswędzi ozór,/ I wygłasza srogie bzdury, / W uroczysty dmąc je pozór. Brzmi powaga w każdem słowie, / Choć od śmiechu drgają rzęsy: / O, bo myśmy tu w Krakowie/ Wszystko straszne sans rire pince'ysans rire pince, własc. pince sans rire (od fr. pincer: szczypać i sans rire: bez śmiechu) --- [tu wym.: sã rir pęsy] rodzaj humoru, bliski ironii, polegający na wypowiadaniu twierdzeń przesadzonych, często w stylu czarnego humoru, z poważnym wyrazem twarzy. Może się wiązać z ośmieszeniem rozmówcy, jeśli ten nie zrozumie, że to żart. Określenie pince sans rire pochodzi od nazwy zabawy, opisanej w XVII w., w której prowadzący szczypał twarz ,,ofiary" palcami ubrudzonymi w sadzy do momentu, kiedy ktoś z obecnych nie wytrzymał i wybuchnął śmiechem na widok takiego ,,makijażu"; śmiejący się zajmował wówczas miejsce ,,ofiary".. Reszta słucha, oczy mruży,/ Kpiąc po trosze sobie z pryka / I z tego, który bajdurzy,/ I z tego, który to łyka. «Z uwielbienia pełnym łonem / Stawam tu, czcigodny panie,/ Z sercem... te... tak przepełnionem.../ Że mi ledwo tchu już stanie. Twe zasługi są tak duże,/ Żeby trzeba, jakem szczery,/ Ryć... te... spiżem... na marmurze.../ (Po cichu: cztery litery). Twoje słowa mądre, wieszcze, / Żyć w narodzie będą święcie,/ I prawnuki nasze jeszcze,/ Mieć je będą... (cicho: w pięcie). Więc, gdy zasług jubilata / Żaden czasu grom nie zetrze,/ Niech nam jeszcze długie lata... / (Po cichu: psuje powietrze...)» Coś tam jeszcze mówca bąka,/ Orkiestra kropi fanfarę, / A jubilat głośno siąka, / Łez rozkoszy roniąc parę. Magnificus się podnosi:/ (Przypadkowo ginekolog)/ I znów z innej beczki głosi/ Lapidarny swój nekrolog. OjczyznaMyśli wątku nie rozprasza,/ Ale skupia w treść ogólną: / «Panie... ten... ojczyzna nasza... / Jest nam wszystkim... matką wspólną... Ona poi nas swym mlekiem/ I karmi niby dziecinę, / Zanim stanie się człowiekiem... / Przez swą... panie... pępowinę... Znak to niskiej, podłej duszy / Narodowym to występkiem, / Gdy kto związki --- panie --- skruszy / Z tym matczynym... panie... pępkiem... I choć wrogie siły czasem/ Sznur pępkowy... panie... przedrą... / (Cóż u diabła z tym kutasem! / Jak powiada stary Fredro...)» Uczta, ŚwiętoEt caetera, et caetera, / Jeden gada, drugi gada,/ «...Praca żmudna, ciężka, szczera... / (Sam jubilat odpowiada.) I tak dalej, i tak dalej, / Coraz cieplej, coraz parniej, / W końcu obiad w dużej sali, / Barszczyk, łosoś, comber sarni, Znów podają «jubilata» / W różnych sosach na patelni,/ Znów się każdy głąb z nim brata, / Kpiąc zeń coraz to bezczelniej, Aż wreszcie, dobrze gdzieś rano,/ Gdy wyssą wszystkie likwory,/ I każdy pałę zawianą,/ A brzuch ma od śmiechu chory, Pacjenta odwożą do dom, / Gdzie w pierzynie ciepłej legnie,/ Nim ku nowym takim godom/ Znowu latek dziesięć zbiegnie; A ci szelmy krakowianie / Dalej sobie łamią głowy, / Komu by tu wyrżnąć --- panie --- / Kawał «jubileuszowy».