Adam Asnyk Prolog na otwarcie nowego Teatru w Krakowie Plaudite cives! Oto nowa scena Otwiera muzom gościnne podwoje; Ucieszna Talia, smutna Melpomena, Prowadzą z sobą wdzięczne chóry swoje, I owe deski przemienia cudownie W ogarniającą cały świat widownię. Cały świat uczuć, cała działań sfera I starć namiętnych ukryte pobudki, Zdrada, łamiąca pochód bohatera, Dwojga kochanków sen o szczęściu krótki, Kłamstwo i zbrodnia w zwycięskiej potędze, Drżące przed prawdy wschodzącem światełkiem, Wady, śmieszności i powszednie nędze, Życie codziennym wypełnione zgiełkiem, Wszystko tu w barwnej przesunie się tęczy, Wybuchnie bólem lub śmiechem zadźwięczy. Baw się narodzie! Scena ci ukaże Znajome dobrze postacie i twarze, I w wiernym nieraz zestawi odbiciu Przy grozie dziejów, płaski komizm w życiu. Więc ujrzysz na niej własne twoje syny, Tych, co tragicznej noszą ciężar winy, Tych, którzy duchem górują nad rzeszą, Tych, co świat gorszą, i tych, co go śmieszą. Kiedy zobaczysz króla Lira, który Oddał swym córkom ziemię i koronę, I wypędzony w łachmanie purpury U niebios gromy przyzywa czerwone, Wśród burzy, wziąwszy w rękę kij tułaczy, Szaleje z gniewu, bólu i rozpaczy: Może ci na myśl przyjdzie naród pewien, Co nie na wiano dla swoich królewien Rozdał królestwo, lecz wprost, gdy oszalał, Władzę i ziemię brać sobie pozwalał; I dziś z praw swoich królewskich wyzuty W ciemnościach burzy, przy piorunów błysku, Jak nędzarz ciągnie długie dni pokuty, Wydany wzgardzie i urągowisku! Baw się narodzie! Niech ci smutną dolę Osładza tajne sztuki czarnoksięstwo, Niech ci ukaże nowe czynów pole, Na którem możesz wywalczyć zwycięstwo, I niech przed okiem głodnego nędzarza Obraz kwitnącej przeszłości odtwarza. Niechaj satyra biczem swoim karci Wszystkie instynkta nędzne, brudne, liche, Niech śmiechem smaga tych, co śmiechu warci, Niechaj piętnuje egoizm i pychę, I obłudnikom zdziera maski z twarzy I szpetne żądze z pięknych szat obnaży. Baw się narodzie! Może wśród zabawy Niejedna myśl cię szlachetna pokrzepi, Może w przelocie cień Ojczyzny krwawy Wzbudzi pragnienie, żeby było lepiej, I dalsze drogi pochodu rozjaśni. Może zobaczysz w czarodziejskiej baśni, Wysnutej z podań ludowych legendzie O tem, co było i o tem, co będzie, Niby widzenie mgliste ideału: Śpiącą królewnę na górze z kryształu, Którą z rąk złego odbić czarodzieja Trzem braciom słuszna jaśniała nadzieja; Jak dwaj z nich w morze pobiegli płomieni, I nie wrócili więcej, zwyciężeni… Ale ten trzeci, najmłodszy, w siermiędze, Oprze się pokus i czarów potędze, I pnąc się zwolna, mimo straże gniewne, Z snu zaklętego obudzi królewnę. ----- Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, dostępna jest na stronie wolnelektury.pl. Wersja lektury w opracowaniu merytorycznym i krytycznym (przypisy i motywy) dostępna jest na stronie http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/asnyk-prolog-na-otwarcie-nowego-teatru-w-krakowie/. Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Wolne Lektury. Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur. Ten utwór jest w domenie publicznej. Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3: https://artlibre.org/licence/lal/pl/ Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur: https://wolnelektury.pl/info/zasady-wykorzystania/ Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki. Tekst opracowany na podstawie: Adam Asnyk, Pisma, tom III, wydanie nowe zupełne, w układzie i z objaśnieniami F. Hoesicka, nakładem Księgarni F. Hoesicka, Warszawa 1924. Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl) na podstawie tekstu dostępnego w serwisie Wikiźródła (http://pl.wikisource.org). Redakcję techniczną wykonała Paulina Choromańska, natomiast korektę utworu ze źródłem wikiskrybowie w ramach projektu Wikiźródła.