Spis treści

Adam AsnykHistoryczna nowa szkoła

Historyczna nowa szkoła [1]

Swą metodę badań ścisłą,

Sprowadzoną hurtem z Niemiec,

Rozpowszechnia ponad Wisłą,

I nabywszy pogląd świeży,

Nowym łokciem dzieje mierzy.

Nie chcąc popaść w dawne błędy

Mesjanicznych, mglistych mrzonek,

Koło polskich sztywnych karków

Okręciła swój postronek,

By zgiąć bytu żądzę dziką

Przed dziejowych praw logiką.

Czcząc spełnionych faktów kolej

I zwycięzców chytre godła,

Nie spostrzegła, że cześć siły

Za daleko ją zawiodła,

I że z rąk jej rozbiór Polski

Wziął chrzest misji apostolskiej.

W pełnym świetle jej dochodzeń

Jasną gwiazdą lśni despotyzm,

I wychodzi czysto na wierzch

Targowicy patriotyzm…

Gdyż Kościuszko to był wariat,

Co budował proletariat!

I tak dalej… i tak dalej…

Coraz śmielsze wnioski przędzie,

I nicując dawne sądy

Nie powstrzyma się w zapędzie,

Aż dowiedzie, że król Herod,

Dobroczyńcą był dla sierot.

Przypisy

[1]

nowa szkoła historyczna a. krakowska szkoła historyczna — ukształtowany w ostatniej ćwiartce wieku XIX w kręgu profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego nurt krytycznej historiografii, którego rysem charakterystycznym było zwracanie uwagi na realne, polityczne, przede wszystkim wewnętrzne przyczyny upadku I Rzeczpospolitej Polskiej, takie jak anarchia, prywata, brak poszanowania władzy państwowej przez szlachtę, wreszcie wady ustrojowe państwa, również na powstania narodowe historycy ci patrzyli przez pryzmat racjonalnego przygotowania i planu powodzenia zrywu zbrojnego, potępiając ten rodzaj działań; do historyków współtworzących krakowską szkołę historyczną należeli: ks. Walerian Kalinka, Józef Szujski, Stanisław Smolka i Michał Bobrzyński, w dziedzinie historii literatury Stanisław Tarnowski; współtworzyli oni konserwatywne ugrupowanie stańczyków. [przypis edytorski]